Γι’ αυτό και θα ’ρθει ξαφνικά η καταστροφή του, θα συντριφθεί με μιας κι ανεπανόρθωτα.
^16-19 Είν’ έξι πράγματα που τα μισεί ο Κύριος, μάλιστα εφτά που είναι αδύνατο να τ’ ανεχθεί: Μάτια αλαζονικά, γλώσσα που λέει ψέματα, χέρια που αθώο χύνουν αίμα, μυαλό που μηχανεύεται σχέδια αμαρτωλά· πόδια που τρέχουν στο κακό, μάρτυρα ψεύτη που διαδίδει ψέματα, κι εκείνον που διχόνοιες σπέρνει ανάμεσα στους αδερφούς.
Φυλάξου από τη μοιχεία

Τις εντολές, γιε μου, φύλαγε του πατέρα σου, και της μητέρας σου τη διδασκαλία μην την περιφρονείς.

Κράτα τες πάντα σταθερά μες στην καρδιά σου και στο λαιμό σου γύρω κρέμασέ τες.

Θα σ’ οδηγούν όταν βαδίζεις, θα σε φυλάνε όταν κοιμάσαι· κι όταν ξυπνάς, μαζί σου θα συνομιλούν.

Λυχνάρι είναι των γονέων οι εντολές, η διδαχή τους φως και της παιδαγωγίας τους οι επιπλήξεις δρόμος που στη ζωή οδηγεί.

Αυτές σε προφυλάττουν απ’ την κακή γυναίκα, από τις κολακείες της γυναίκας του άλλου.

Μη σου σκλαβώσει με την ομορφιά της την καρδιά, με τις ματιές της μη σ’ αιχμαλωτίσει!

Γιατί η πόρνη αρκείται σ’ ένα κομμάτι μοναχά ψωμί· ενώ η μοιχαλίδα γυρεύει να σου πάρει μια ζωή πολύτιμη.

Μπορεί κανείς φωτιά να βάλει μες στον κόρφο του, δίχως τα ρούχα του όλα να καούν;

Μπορεί κανείς να περπατήσει πάνω σε κάρβουνα αναμμένα κι όμως τα πόδια του να μην καούν;

Το ίδιο είναι και μ’ αυτόν που πάει με τη γυναίκα του πλησίον του· όποιος και να ’ναι που θα την αγγίξει, δεν θα μείνει ατιμώρητος.

Δε λογαριάζουν για αθώο τον κλέφτη που κλέβει για να χορτάσει την πείνα του.

Όταν πιαστεί πληρώνει στο επταπλάσιο κι όλα τα υπάρχοντα του σπιτικού του δίνει.

Όποιος μοιχεία διαπράττει είναι άμυαλος· είν’ ό,τι πρέπει για να καταστρέψει τη ζωή του.

Θα τον χτυπήσουνε και θα τον ατιμάσουν· θα υποφέρει, και η ντροπή του ποτέ δεν θα σβηστεί.

Γιατί η ζηλοτυπία ανάβει τη μανία στο σύζυγο, και θα ’ναι ανελέητος τη μέρα της εκδίκησης.

Κανένα αντάλλαγμα δεν θα δεχτεί· όσα και να του δώσεις δώρα, αυτός θα μείνει ανένδοτος.

Ύμνος στη Σοφία

Εκείνη που φωνάζει δεν είναι η Σοφία; Δεν είν’ η φρόνηση που υψώνει τη φωνή;

Στέκεται στα υψώματα, πάνω απ’ το δρόμο, καταμεσίς στο σταυροδρόμι.

Στις πύλες πλάι, στην είσοδο της πόλης, και στων πυλών το πέρασμα φωνάζει δυνατά:

«Σ’ εσάς φωνάζω άνθρωποι, στο γένος όλο των ανθρώπων απευθύνομαι.

Εσείς οι ανώριμοι, μάθετε να διακρίνετε κι εσείς οι ανόητοι λογικευτείτε.

Ακούστε, και θα πω σπουδαία πράγματα, από τα χείλη μου θα βγούνε λόγια συνετά.

Το στόμα μου κηρύττει την αλήθεια κι είναι το ψέμα μισητό στα χείλη μου.

Τα λόγια όλα που βγαίνουν απ’ το στόμα μου είναι λόγια σωστά· δεν είναι τίποτε σ’ αυτά πονηρό ή διεστραμμένο·

όλα είναι καθαρά για κείνον που έχει νου κι όλα σωστά για κείνους που έχουν γνώση.

Τη διδαχή μου προτιμήστε την από τ’ ασήμι, τη γνώση απ’ το χρυσάφι το εκλεκτό.

Γιατί η Σοφία είναι καλύτερη απ’ τα πολύτιμα πετράδια, κι απ’ όλα αξίζει πιότερο τα πράγματα, τα πιο ακριβά.

»Εγώ, η Σοφία, κατοικώ με τη φρόνηση, του στοχασμού τη γνώση την κατέχω.

Όποιος τον Κύριο σέβεται, το κακό το απεχθάνεται· μισώ την έπαρση και την υπεροψία, το δρόμο τον κακό, το στόμα που διαστρέφει.

Κάνω σχέδια και τα ολοκληρώνω· σ’ εμένα υπάρχει και η σύνεση και η δύναμη.

Με τη βοήθεια μου οι βασιλιάδες βασιλεύουν κι οι άρχοντες νομοθετούν αυτό που ’ναι σωστό.

Με τη βοήθεια μου οι ηγεμόνες κυβερνάνε, οι μεγιστάνες, κι όλοι όσοι κρίνουνε στη γη.

Εγώ, η Σοφία, αγαπώ αυτούς που μ’ αγαπάνε κι όλοι με βρίσκουν, όσοι με αναζητούν.

Μαζί μου κουβαλώ πλούτη και δόξα, πολύτιμα αγαθά και ευτυχία.

Καλύτερος είν’ ο καρπός μου απ’ το χρυσάφι το καθαρό κι ό,τι από μένα βγαίνει είναι καλύτερο κι από τ’ ασήμι το εκλεκτό.

Στο δρόμο περπατώ της δικαιοσύνης, μέσα απ’ τα σταυροδρόμια της,

για να προσφέρω πλούτη σ’ αυτούς που μ’ αγαπούν, και τα ταμεία τους να γεμίσω.

»Ο Κύριος με δημιούργησε πριν απ’ τα έργα του όλα, το πρώτο από τα έργα του από πολύ παλιά.

Δημιουργήθηκα πριν από τους αιώνες, αρχή αρχή, προτού να υπάρξει η γη.

Γεννήθηκα όταν ακόμα δεν υπήρχαν οι άβυσσοι, προτού να γίνουν οι πηγές, οι νερομάνες.

Πριν να θεμελιωθούνε τα βουνά και πριν υπάρξουν λόφοι, εγώ γεννήθηκα.

Δεν είχε ακόμα κάνει ούτε τη γη ούτε τους κάμπους ούτε τον πρώτο κόκκο από το σύνολο του σύμπαντος.

Ήμουν εκεί όταν στέριωνε τους ουρανούς, όταν χάραζε κύκλο τον ορίζοντα στο πρόσωπο του ωκεανού·

όταν ψηλά τα νέφη στέριωνε κι ορμητικά αναβρύζαν της αβύσσου οι πηγές·

όταν έβαζε όριο στη θάλασσα, ώστε να μην το ξεπερνάνε τα νερά· όταν της γης έβαζε τα θεμέλια.

Τότε ήμουν κοντά του σαν μικρό παιδί κι ήμουν η καθημερινή του ευχαρίστηση, ενώ στην παρουσία του χαιρόμουν ακατάπαυστα·

χαιρόμουν στης δικής του γης την οικουμένη κι ήμουν ευτυχισμένη στους ανθρώπους ανάμεσα.

»Και τώρα ακούστε με, παιδιά: Ευτυχισμένοι είν’ εκείνοι που τηρούν τις εντολές μου.

Τη διδαχή μου ακούστε και θα γίνετε σοφοί· μην την εγκαταλείπετε.

Ευτυχισμένος ο άνθρωπος που με ακούει, που ξαγρυπνάει καθημερινά μπροστά στην πόρτα μου και που στης θύρας μου προσμένει το κατώφλι.

Πράγματι, εκείνος που με βρίσκει, βρίσκει τη ζωή και του Κυρίου έχει την εύνοια.

Μα εκείνος που με ξαστοχάει τον εαυτό του βλάπτει· αυτός που με μισεί, αγαπά το θάνατο».

Σοφία και αφροσύνη

Η Σοφία έχτισε το σπίτι της με τους εφτά ωραίους στύλους του.

Τα ζώα της έσφαξε, το κρασί της ανάμειξε κι έστρωσε το τραπέζι της.

Έστειλε τις δούλες της και καλεί πάνω από τα ψηλώματα της πόλης:

«Ο αμαθής ας έρθει κατά ’δω!» και στους ανόητους λέει:

«Ελάτε, φάτε απ’ το ψωμί μου και πιέστε απ’ το κρασί που ανάμειξα!

Εγκαταλείψτε την αμάθεια και θα ζήσετε· βαδίστε ίσια στης νόησης το δρόμο».

Όποιος διορθώνει χλευαστή, τις προσβολές του θα δεχτεί κι όποιος ελέγχει ασεβή δέχεται κατηγόριες.

Μην τον διορθώνεις το χλευαστή, γιατί θα σε μισήσει· σοφό να ελέγχεις και θα σε αγαπήσει.

Στο σοφό δώσε αφορμή και πιότερο σοφός θα γίνει. Τον δίκαιο δίδαξε και πιότερα θα μάθει.

Η βάση της σοφίας είναι ο σεβασμός στον Κύριο, βάση της νόησης είν’ η γνώση του Άγιου Θεού.

Χάρη σ’ εμένα, τη σοφία, θα αυξηθούν οι μέρες σου και ζωής χρόνια θα σου προστεθούν.

Σοφός αν γίνεις, θα ’ναι για το δικό σου το καλό. Αν είσαι υπερόπτης, πάλι εσύ θα υποφέρεις.

Η ανοησία μοιάζει με γυναίκα αδιάντροπη κι άμυαλη, δίχως γνώση.

Στην πόρτα του σπιτιού της κάθεται σε θρόνο, στης πόλης τα ψηλώματα,

και τους διαβάτες προσκαλεί, που ίσια τραβούν στο δρόμο τους:

«Όποιος είναι άμυαλος ας έρθει κατά ’δω!» Και στον ανόητο λέει:

«Τα κλεμμένα νερά είναι γλυκά, και το ψωμί που τρώγεται κρυφά, είν’ ευχάριστο».

Μα αυτοί δεν ξέρουν ότι είν’ εκεί ο θάνατος κι ότι οι καλεσμένοι της πάνε στα βάθη του άδη.