иерей Евгений Шилов

Источник

Приложение

Приложение 1. Bomifacius VIII. “Unam Sanctam”829

Latran, 18 novembre 1302.

«Declaratio quod subesse Romano Pontifici est omni humane creature de necessitate salutis» (fol. 387 v°.)830.

Ad perpetuam rei memoriam. Unam sanctam ecclesiam catholicam, et ipsam Apostolicam, urgente fide credere cogimur et tenere, nosque hanc firmiter credimus, et simpliciter confitemur, extra quam nec salus est, nec remissio peccatorum, sponso in canticis proclamante, «Una est columba mea perfecta mea, una est matris sue, electa genitricis sue», que unum corpus misticum representat, cujus corporis capud Christus, Christi vero Deus, in qua unus Dominus, una fides, et unum baptisma. Una nempe fuit, diluvii tempore archa Noe, unam ecclesiam prefigurans, que in uno cubito consumata, unum Noe videlicet gubematorem habuit, et rectorem, extra quam omnia subsistentia super terram legimus fuisse deleta. Hanc autem veneramur et unicam, dicente Domino in propheta, «Erue a framea, Deus animam meam, et de manu canis unicam meam». Pro anima enim id est pro se ipso capite, simul oravit, et corpore, quod corpus, unicam scilicet ecclesiam nominavit, propter sponsi fidei sacramentorum, et caritatis ecclesie unitatem. Нес est tunica ilia Domini inconsutilis, que scissa non fuit, sed sorte provenit. Igitur ecclesie unius et unice, unum corpus, unum capud, non duo capita quasi monstrum, Christus scilicet, et Christi vicarius, Petrus, Petrique successor, dicente Domino ipsi Petro, «Pasce oves meas», meas inquit, et generaliter, non singulariter has vel illas, per quod commisisse sibi intelligitur universas. Sive ergo Greci sive alii, se dicant Petro, ejusque successoribus, non esse commissos, fateantur necesse est, se de ovibus Christi non esse, dicente Domino in Johanne, unum ovile, unum et unicura esse pastorem. In hac ejusque potestate duos esse gladios, spiritualem videlicet et temporalem, evangelicis dictis instruimur. Nam dicentibus Apostolis, «Ecce gladii duo hie», in ecclesia scilicet cum Apostoli loquerentur, non respondit Dominus nimis esse, sed satis. Certe qui in potestate Petri temporalem gladium esse negat, male verbum attendit Domini proferentis: «Converte gladium tuum in vaginam». Uterque ergo in potestate Ecclesie spiritualis scilicet gladius, et materialis, sed is quidem pro ecclesia, ille vero ab ecclesia exercendus, ille sacerdotis, is manu regum et militum, sed ad nutum, et patientiam sacerdotis. Oportet autem gladium esse sub gladio et temporalem auctoritatem spirituali subici potestati. Nam cum dicat Apostolus, «Non est potestas nisi a Deo, que autem a Deo sunt, ordinata sunt», non ordinata essent, nisi gladius esset sub gladio, et tanquam inferior reduceretur per alium in supprema. Nam secundum beatum Dyonisium, lex divinitatis est, infima per media, in supprema reduci. Non ergo secundum ordinem universi, omnia eque, ac immediate, sed infima per media, inferiora per superiora, ad ordinem reducuntur. Spiritualem autem, et dignitate, et nobilitate, terrenam quamlibet precellere potestatem, oportet tanto clarius nos fateri, quanto spiritualia temporalia antecellunt: quod etiam ex decimarum datione, et benedictione, et sanctificatione, ex ipsius potestatis acceptione, ex ipsarum rerum gubernatione, claris oculis intuemur. Nam veritate testante, spiritualis potestas terrenam potestatem instituere habet, etjudicare, si bona non fuerit. Sic de ecclesia, et ecclesiastica potestate, verificatur vaticinium Jeremie: «Ecce constitui te hodie, super gentes et regna», et cetera que secuntur. Ergo si deviat terrena potestas, judicabitur a potestate spirituali, sed si deviat spiritualis minor, a suo superiori. Si vero supprema a solo Deo, non ab homine poterit judicari, testante Aposlolo. «Spiritualis homo judicat omnia, ipse autem a nemine judicatur». Est autem hec auctoritas, etsi data sit homini et exerceatur per hominem, non humana, sed potius divina potestas, ore divino Petro data, sibique, suisque successoribus in ipso Christo, quem confessus fuit petra firmata, dicente Domino ipsi Petro, «Quodcumque ligaveris» et cetera. Quicumque igitlur huic potestati a Deo sic ordinate resistit, Dei ordinationi resistit, nisi duo sicut Maniceus fingat esse principia, quod falsum, et hereticumjudicamus. Quia testante Moyse, non in principiis, sed in principio, celum Deus creavit el terram. Porro subesse Roraano Pontifici, omni humane creature declaramus, dicimus, et diffinimus omnino esse, de necessitate salutis. Dat. Laterani, XIII kal. decembris, anno octavo.

Приложение 2. Анафема кардинала Гумберта (1054 г.)831

Humbertus, Dei gratia cardinalis episcopus Sanctae Romanae Ecclesiae; Petrus, Amalfitanorum archiepiscopus; Fridericus diaconus et cancellarius, omnibus catholicae Ecclesiae filiis.

Sancta et Romana prima et apostolica sedes ad quam tanquam ad caput sollicitudo omnium ecclesiarium specialius pertinet, ecclesiasticae pacis et utilitatis gratia ad hanc regiam urbem nos apocrisarios suos facere dignata est, ux juxta quod scriptum est, descenderemus et videremus, utrum opere completus sit clamor, qui sine intermissione ex tanta urbe conscedit ad ejus aures, aut si non est ita ut sciret. Quamobrem cognoscant ante omnia gloriosi imperatores, clerus, senatus et populus hujus Constantinopolitanae urbis, et omnis Ecclesia catholica nos hie persensisse magnum unde vehementer in Domino Gaudemus bonum, et maximum unde miserabiliter contristamur, malum Nam quantum ad collumnas imperii et honoratos ejus cives sapien-tes Christianissima et orthodoxa est civitas.

Quantum autem ad Michaelem abusive dictum patriarcham, et ejus stultitiae fautores, nimia zizania haereseon quotidie seminantur in medio ejus.

Quia sicut Simoniaci donum Dei vendunt; sicut Valesii hospites suos castrant, et non solum ad clericatum, sed insuper ad episcopatum promovent; sicut Ariani rebaptizant in nomine sanctae Trinitatis baptizatos, et maxime Latinos; sicut Donatistae affirmant, excerpta Graecorum Ecclesia, Ecclesiam Christi et verum sacrificium atque baptismum ex toto mundo periisse; sicut Nicolaitae camales nuptias concedunt et defendunt sacri altaris ministris; sicut Severiani maledictam dicunt legem Moysis; sicut Pneumatomachi, vel Theumachi absciderunt a symbolo Spiritus Sancti processionem a Filio; Sicut Manichaei inter alia, quodlibet fermentatum fatentur animatum esse; sicut Nazareni camalem Judaeorum munditiam adeo servant, ut parvulos morientes ante octavum a nativitate diem baptizari contradicant, et mulieres in menstruo vel in partu periclitantes communicari, vel si paganae baptizari contradicant, et capilos capitis ac barbae nutrientes eos, qui comam tondent, et secundum institutionem Romanae Ecclesiae barbas radunt, in communione non recipiant.

Pro quibus erroribus et aliis factis suis, ipse Michael litteris domni nostri papae Leonis admonitus resipiscere contempsit. Insuper nobis nuntiis illius, causa tantorum malorum rationabiliter reprimere volentibus, praesentiam suam et colloquium denegavit, et Ecclesias ad missam agendum interdixit, sicut et prius Latinorum Ecclesias clauserat, et eos azymatas vocans, verbis et factis ubique persecutus fuerat: In tamtum, ut in filiis suis anathematizasset sedem apostolicam, contra quam se adhuc scribit oecumenicum patriarcham.

Unde nos quidem sanctae primae apostolicae sedis inauditam contumeliam et injuriam non ferentes, catholicamque fidem subrui multis modis attendentes, auctoritate sanctae et individuae Trinitatis atque apostolicae sedis, cujus legatione fungimur; et cunctorum orthodoxorum Patrum ex conciliis septem atque totius Ecclesiae catholicae anathemati, quod noster reverendissimus papa itidem Michaeli et suis sequacibus, nisi resipiscerent, denuntiavit, ita subcribimus.

Michael abusivus patriarcha neophytus, et solo humano timore habitum monachorum adeptus, nunc etiam criminibus pessimis diffamatus, atque cum eo Leo Acridanus episcopus dictus et sacellarius ipsius Michaelis, Constantinus, qui Latinorum sacrificium profanis conculcavit pedibus et omnes sequaces eorum in praefatis erroribus et praesumptionibus, sint anathema Maranatha, cum Simoniacis, Vallesiis, Arianis, Donatistis, Nicolaitis, Severianis, Pneumatomachis et Manichaeis, et Nazarenis, et cum omnibus hereticis, imo cum Diabolo et angelis ejus, nisi forte resipuerint. Amen, Amen, Amen.

* * *

Quicunque fidei sanctae Romanae et apostolicae sedis ejusque sacrificio pertinaciter contradixerit, sit anathema, Maranatha, nec habeatur Christianus Catholicus, sed prozymita (qui azymis in sacrifitio uti respuunt) haereticus, fiat, fiat, fiat.

Приложение 3. Dictatus рарае (1075)832

1. Quod Romana ecclesia a solo Domino sit fundata.

2. Quod solus Romanus pontifex iure dicatur universalis.

3. Quod ille solus possit deponere episcopos vel reconciliare.

4. Quod legatus eius omnibus episcopis presit in concilio etiam inferioris gra-dus et adversus eos sententia depositionis possit dare.

5. Quod absentes papa possit deponere.

6. Quod cum excommunicatis ab illo inter cetera nec in eadem domo debemus manere.

7. Quod illi soli licet pro temporis necessitate novas leges condere, novas plebes congregare, de canonica abbatiam facere et e contra, divitem episcopatum dividere et inopes unire.

8. Quod solus possit uti imperialibus insigniis.

9. Quos solius pape pedes omnes principes deosculentur.

10. Quod illius solius nomen in ecclesiis recitetur.

11. Quod hoc unicum est nomen in mundo.

12. Quod illi liceat imperatores deponere.

13. Quod illi liceat de sede ad sedem necessitate cogente episcopos transmutare.

14. Quod de omni ecclesia quocunque voluerit clericum valeat ordinare.

15. Quod ab illo ordinatus alii ecclesie preesse potest, sed non militare; et quod ab aliquo episcopo non debet superiorem gradum accipere.

16. Quod nulla synodus absque precepto eius debet generalis vocari.

17. Quod nullum capitulum nullusque liber canonicus habeatur absque illius auctoritate.

18. Quod sententia illius a nullo debeat retractari et ipse omnium solus retract-are possit.

19. Quod a nemine ipse iudicari debeat.

20. Quod nullus audeat condemnare apostolicam sedem appellantem.

21. Quod maiores cause cuiuscunque ecclesie ad earn referri debeant.

22. Quod Romana ecclesia nunquam erravit nec imperpetuum scriptura testante errabit.

23. Quod Romanus pontifex, si canonice fuerit ordinatus, meritis beati Petri indubitanter effecitur sanctus testante sancto Ennodio Papiensi episcopo ei multis sanctis patribus faventibus, sicut in decretis beati Symachi pape continetur.

24. Quod illius precepto et licentia subiectis liceat accusare.

25. Quod absque synodali conventu possit episcopos deponere et reconciliare.

26. Quod catholicus non habeatur, qui non concordat Romane ecclesie.

27. Quod a fidelitate iniquorum subiectos potest absolvere.

Приложение 4. Pius IX. Ineffabilis Deus. Litterae Apostolicae De Dogmatica Definitione Immaculatae Conceptionis Virginis Deiparae833

LITTERAE APOSTOLICAE DE DOGMATICA DEFINITIONE IMMACULATAE CONCEPTIONIS VIRGINIS DEIPARAE AD PERPETUAM REI MEMORIAM

Ineffabilis Deus, cuius viae misericordia et veritas, cuius voluntas omnipotentia, et cuius sapientia attingit a fine usque ad finem fortiter et disponit omnia suaviter, cum ab omni aeternitate praeviderit luctuosissimam totius humani generis ruinam ex Adami transgressione derivandam, atque in mysterio a saeculis abscondito primum suae bonitatis opus decreverit per Verbi incarnationem sacramento occultiore complere, ut contra misericors suum propositum homo diabolicae iniquitatis versutia actus in culpam non periret, et quod in primo Adamo casurum erat, in secundo felicius erigeretur, ab initio et ante saecula Unigenito Filio suo matrem, ex qua caro factus in beata temporum plenitudine nasceretur, elegit atque ordinavit, tantoque prae creaturis universis est prosequutus amore, ut in illa una sibi propensissima voluntate eomplacuerit. Quapropter illam longe ante omnes Angelicos Spiritus, cunctosque Sanctos coelestium omnium charismatum copia de thesauro divinitatis deprompta ita mirifice cumulavit, ut Ipsa ab omni prorsus peccati labe semper libera, ac tota pulcra et perfecta eam innocentiae et sanctitatis plenitudinem prae se ferret, qua maior sub Deo nullatenus intelligitur, et quam praeter Deum nemo assequi cogitando potest. Et quidem decebat omnino, ut perfectissimae sanctitatis splendoribus semper ornata fulgeret, ac vel ab ipsa originalis culpae labe plane immunis amplissimum de antiquo serpente triumphum referret tam venerabilis mater, cui Deus Pater unicum Filium suum, quem de corde suo aequalem sibi genitum tamquam seipsum diligit, ita dare disposuit, ut naturaliter esset unus idemque communis Dei Patris, et Virginis Filius, et quam ipse Filius substantialiter facere sibi matrem elegit, et de qua Spiritus Sanctus voluit et operatus est, ut conciperetur et nasceretur ille, de que ipse procedit.

Quam originalem augustae Virginis innocentiam cum admirabili eiusdem sanctitate, praecelsaque Dei Matris dignitate oninino cohaerentem catholica Ecclesia, quae a Sancto semper edocta Spiritu columna est ac firmamentum veritatis, tamquam doctrinam possidens divinitus acceptam, et coelestis revelationis deposito comprebensam multipliei continenter ratione, splendidisque factis magis in dies explicare, proponere, ac fovere nunquam destitit. Hanc enim doctrinam ab antiquissimis temporibus vigentem, ac fidelium animis penitus insitam, et Sacrorum Antistitum curis studiisque per catholicum orbem mirifio propagatam ipsa Ecelesia luculentissiae significavit, cum eiusdem Virginis Conceptionem publico fidelium cultui ac venerationi proponere non dubitavit. Quo illustri quidem facto ipsius Virginis Conceptionem veluti singularem, miram, et a reliquorum hominum primordiis longissime secretam, et omnino sanctam colendam exhibuit, cum Ecclesia nonnisi de Sanctis dies festos concelebret. Atque idcirco vei ipsissima verba, quibus divinae Scripturae de increata Saptentia loquuntur, eiusque sempitemas origines repraesentant, consuevit turn in ecclesiasticis officiis, turn in sacrosancta Liturgia adhibere, et ad illius Virginis primordia transferre, quae uno eodemque decreto cum Divinae Sapientiae incamatione fuerant praeistituta.

Quamvis autem haec omnia penes fiddles ubique prope recepta ostendant, quo studio eiusmodi de Immaculata Virginis Conceptione doctrinam ipsa quoque Romana Ecclesia omnium Ecclesiarum mater et magistra fuerit prosequuta, tamen illustria huius Ecclesiae facta digna plane sunt, quae nominatim recenseantur, cum tanta sit eausdem Ecclesiae dignitas, atque auctoritas, quanta illi omnino debetur, quae est catholicae veritatis et unitatis centrum, in qua solum inviolabiliter fuit custodita religio, et ex qua traducem fidei reliquae omnea Ecclesiae mutuentur oportet. Itaque eadem Romana Ecclesia nihil potius habuit, quam eloquentissimis quibusque modis Immaculatam Virginis Conceptionem, eiusque cultum et doctrinam asserere, tueri, promovere et vindicare. Quod apertissime planissimeque testantur et declarant tot insignia sane acta Romanorum Pontificum Decessorum Nostrorum, quibus in persona Apostolorum Principis ab ipso Christo Domino divinitus fuit commissa suprema cura atque potestas pascendi agnos et oves, confirmandi fratres, et universam regendi et gubemandi Ecclesiam.

Enimvero Praedecessores Nostri vehementer gloriati sunt Apostolica sua auctoritate festum Conceptionis in Romana Ecclesia instituere, ac proprio officio propriaque missa, quibus praerogativa immunitatis ab hereditaria labe manifestissime asserebatur, augere, bonestare, et cultum iam institutum omni ope promovere, amplificare sive erogatis indulgentiis, sive facultate tributa civitatibus, provinciis, regnisque, ut Deiparam sub titulo Immaculatae Conceptionis patronam sibi deligerent, sive comprobatis Sodalitatibus, Congregationibus, Religiosisque Familiis ad Immaculatae Conceptionis bonorem institutis, sive laudibus eorum pietati delatis, qui monasteria, xenodochia, altaria, templa sub Immaculati Conceptus titulo erexerint, aut sacramenti religione interposita Immaculatam Deiparae Conceptionem strenue propugnare spoponderint. Insuper summopere laetati sunt decemere Conceptionis festum ab omni Ecclesia esse habendum eodem censu ac numero, quo festum Nativitatis, idemque Conceptionis festum cum octava ab universa Ecclesia celebrandum, et ab omnibus inter ea, quae praecepta sunt, sancte colendum, ac Pontificiam Cappellam in Patriarchali Nostra Liberiana Basilica die Virginis Conceptioni sacro quotannis esse peragendam. Atque exoptantes in fidelium animis quotidie magis fovere hanc de Immaculata Deiparae Conceptione doctrinam, eorumque pietatem excitare ad ipsam Virginem sine labe originali conceptam colendam et venerandam, gavisi sunt quam libentissime facultatem tribuere, ut in Lauretanis Litaniis, et in ipsa Missae praefatione Immaculatus eiusdem Virginis proclamaretur Conceptus, atque adeo lex credendi ipsa supplicandi lege statueretur. Nos porro tantorum Praedecessorum vestigiis inhaerentes non solum quae ab ipsis pientissime sapientissimeque fuerant constituta probavimus et recepimus, verum etiam memores institutionis Sixti IV proprium de Immaculata Conceptione officium auctoritate Nostra munivimus, illiusque usum universae Ecclesiae laetissimo prorsus animo concessimus.

Quoniam vero quae ad cultum pertinent, intimo plane vinculo cum eiusdem obiecto conserta sunt, neque rata et fixa manere possunt, si illud anceps sit, et in ambiguo versetur, idcirco Decessores Nostri Romani Pontifices omni cura Conceptionis cultum amplificantes, illius etiam obiectum ac doctrinam declarare, et inculcare impensissime studuerunt. Etenim clare aperteque docuere, festum agi de Virginis Conceptione, atque uti falsam et ab Ecclesiae mente alienissimam proscripserunt illorum opinionem, qui non Conceptionem ipsam, sed sanctificationem ab Ecclesia coli arbitrarentur et affirmarent. Neque mitius cum iis agendum esse existimarunt, qui ad labefactandam de Immaculata Virginis Conceptione doctrinam excogitato inter primum atque alterum Conceptionis instans et momentum discrimine, asserebant, celebrari quidem Conceptionem, sed non pro primo instanti atque momento. Ipsi namque Praedecessores Nostri suarum partium esse duxerunt, et beatissimae Virginis Conceptionis festum, et Conceptionem pro primo instanti tamquam verum pultus obiectum omni studio tueri ac propugnare. Hinc decretoria plane verba, quibus Alexander VII Decessor Noster sinceram Ecclesiae mentem declaravit inquiens «Sane vetus est Christifidelium erga eius beatissimam Matrem Virginem Mariam pietas sentientium, eius animam in primo instanti creationia, atque infusionis in corpus fuisse speciali Dei gratia et privilegio, intuitu meritorum Iesu Christi eius Filii humani generis Redemptoris, a macula peccati originalis praeservatam immunem, atque ia hoc sensu eius Copceptionis festivitatem solenmi ritu colentium, et celebrantiumûAlexander VII. Const. Sollicitudo omnium Ecclesiarum VIII. Decembria 1661..

Atque illud in primis solemne quoque fint iisdem Decessoribus Nostris doctrinam de Immaculata Dei Matris Conceptione sartam tectamque omni cura, studio et contentione tueri. Etenim non solum nullatenus passi sunt, ipsam doctrinam quovis modo a quopiam notari atque traduci, veram etiam longe alterius progressi perspicuis declarationibus, iteratisque vicibus edixerunt,doctrinam, qua Immaculatam Virgine Conceptionem profitemur, esse, suoque merito haberi cum ecclesiastica cultu plane consonam, eamque veterem, ae prope universalem et eiusmodi, quam Romana Ecclesia sibi fovendam, tuendamque susceperit, atque omnino dignam, quae in sacra ipsa Liturgia, solemnibusque precibus namparetur. Neque his cententi, ut ipsa de In-unaculato Virginis Conceptu doctrina inviolata persisteret, opinionem huic doctrinae adversam sive publice, sive privatim defendi posse severissime prohibuere, eamque multiplici veluti vulnere confectam esse voluerunt. Quibus repetitis luculentissimisque declarationibus, ne inanes viderentnr, adiecere sanctionem: quae omnia laudatus Praedecessor Noster Alexander VII his verbis est complexus.

«Nos considerantes, quod Sancta Romana Eicclesia de Intemeratae semper Virginis MariaeConceptione festum solemniter celebrat, et speciale ac propriam super hoc officium olim ordinavit iuxta piam, devotam et laudabilem institutionem, quaea Sixto IV Praedecessore Nostro tunc emanavit; volentesque laudabili huic pietati et devotioni, et festo, ac cultui secundum illam exhibito, in Ecclesia Romana post ipsius cultus instituttonem nunquam immutato; Romanorum Pontificum Praedecessorum Nostrorum exemplo, favere, nec non tueri pietatem, et devotionem hanc colendi et celebrandi beatissimam Virginem praeveniente scilicet Spiritus Sancti gratia, a peccato originali praeservatam, cupientesque in Christi grege unitatem spiritus in vinculo pacis, sedatis offensionibus et iurgiis, amotisque scandalis conservare: ad praefatorum Episcoporum cum Ecclesiarum suarum Capitulis, ac Philippi Regis, eiusque Regnorum oblatam Nobis instantiam, ac preces; Constitutiones, et Decreta, a Romanis Pon-tificibus Praedecessoribus Nostris, et praecipue a Sixto IV, Paullo V et Gregorio XV edita in favorem sententiae asserentis, Animam beatae Mariae Virginis in sui creatione, et in corpus infusione, Spiritus Sancti gratia donatam, et a peccato originali praeservatam fuisse, nec non et in favorem festi et cultus Conceptionis eiusdem Virginis Deiparae, secundum piam istam sententiam, ut praefertur, exhibiti, innovamus, et sub censuris, et poenis in eisdem Constitutionibus contentis observari mandamus.

Et insuper omnes et singulos, qui praefatas Constitutiones, seu Decreta ita pergent interpretari, ut favorem per illas dictae sententiae, et festo seu cultui secundum illam exhibito, frustrentur, vel qui hanc eamdem sententiam, festum seu cultum in disputationem revocare, aut contra ea quoquo modo directe vel indirecte aut quovis praetextu, etiam definibilitatis eius examinandae, sive Sacram Scripturam, aut Sanctos Patres, sive Doctores glossandi vel interpretandi, denique alio quovis praetextu seu occasione, scripto seu voce loqui, concionari, tractare, disputare, contra ea quidquam determinando, aut asserendo, vel argumenta contra ea afferendo, et insoluta relinquendo, aut alio quovis inexcogitabili modo disserendo ansi fuerint; praeter poenas et censuras in Constitutionibus Sixti IV contentas, quibus illos subiacere volumus, et per praesentes subiicimus, etiam concionandi, publice legendi, seu docendi, et interpretandi facultate, ac voce activa et passiva in quibuscumque electionibus, eo ipso absque alia declaratione privatos esse volumus; nec non ad concionandum, publice legendum, docendum, et interpretandum perpetuae inhabilitatis poenas ipso » facto incurrere absque alia declaratione; a quibus poenis nonnisi a Nobis ipsis, vel a Successoribus Nostris Romanis Pontificibus absolvi, aut super iis dispensari possint; nec non eosdem aliis poenis, Nostro, et eorumdem Romanorum Pontiftcum Successorum Nostrorum arbitrio infligendis, pariter subiacere volumus, prout subiicimus per praesentes, innovantes Paulli V et Gregorii XV superius memoratas Constitutiones sive Decreta.

Ac libros, in quibus praefata sententia, festum, seu cultus secundum illam in dubium revocatur, aut contra ea quomodocumque, ut supra, aliquid scribitur aut legitur, seu locutiones, condones, tractatus, et disputationes contra eadem continentur; post Paulli V supra laudatum Decretum edita, aut in posterum quomodolibet edenda, prohibemus sub poenis et censuris in Indice librorum prohibitorum contentis, et ipso facto absque alia declaratione pro expresse prohibitis haberi volumus et mandamus».

Omnes autem norunt quanto studio haec de Immaculata Deiparae Virginis Conceptione doctrina a spectatissimis Religiosis Familiis, et celebrioribus Theologicis Academiis ac praestantissimis rerum divinarum scientia Doctoribus fuerit tradita, asserta ac propugnata. Omnes pariter norunt quantopere solliciti fuerint Sacrorum Antistites vel in ipsis ecclesiasticis conventibus palam publiceque profiteri, sanctis-simam Dei Genitricem Virginem Mariam ob praevisa Christi Domini Redemptoris merita nunquam originali subiacuisse peccato, sed praeservatam omnino fuisse ab originis labe, et idcirco sublimiori modo redemptam. Quibus illud profecto gravis-simum, et omnino maximum accedit, ipsam quoque Tridentinam Synodum, cum dogmaticum de peccato originali ederet decretum, quo iuxta sacrarum Scripturarum, sanctorumque Patrum, ac probatissimorum Conciliorum testimonia statuit ac definivit, homines nasci originali culpa infectos, tamen solemniter declarasse, non esse suae intentronis in decreto ipso, tantaque definitionis amplitudine comprehendere beatam et immaculatam Virginem Dei Genitricem Mariam. Нас enim declaralione Tridentini Patres, ipsam beatissimam Virginem ab originali labe solutam pro rerum temporumque adiunctis satis innuerunt, atque adeo perspicue significarunt, nihil ex divinis literis, nihil ex traditione, Patrumque auctoritate rite afferri posse, quod tantae Virginis praerogativae quovis modo refragetur.

Et re quidem vera hanc de Immaculata beatissimae Virginis Conceptione doctrinam quotidie magis gravissimo Ecclesiae sensu, magisterio, studio, scientia, ac sapientia tam splendide explicatam, declaratam, confirmatam, et apud omnes catholici orbis populos, ac nationes mirandum in modum propagatam, in ipsa Ecclesia semper extitisse veluti a maioribus acceptam, ac revelatae doctrinae charactere insignitam illustria venerandae antiquitatis Ecclesiae orientalis et occidentalis monumenta validissime testantur. Christi enim Ecclesia sedula depositorum apud se dogmatum custos et vindex nihil in his unquam permutat, nihil minuit, nihil addit, sed omni industria vetera fideliter sapienterque tractando si qua antiquitus informata sunt, et Patrum fides sevit, ita limare, expolire studet, ut prisca ilia coelestis doctrinae dogmata accipiant evidentiam, lucem, distinctionem, sed retineant plenitudinem, integritatem, proprietatem, ac in suo tantum genere crescant, in eodem scilicet dogmate, eodem sensu eademque sententia.

Equidem Patres, Ecclesiaeque Scriptores coelestibus edocti eloquiis nihil antiquius habuere, quam in libris ad explicandas Scripturas, vindicanda dogmata, erudiendosque fideles elucubratis summam Virginis sanctitatem, dignitatem, atque ab omni peccati labe integritatem, ejusque praeclaram de ceterrimo humani generis hoste victoriam multis mirisque modis certatim praedicare atque efferre. Quapropter enarrantes verba, quibus Deus praeparata renovandis mortalibus suae pietatis remedia inter ipsa mundi primordia praenuntians et deceptoris serpentis retudit audaciam, et nostri generis spem mirifice erexit inquiens «Inimicitias ponam inter te et mulierem, semen tuum et semen illius» docuere, divino hoc oraculo clare aperteque praemonstratum fuisse misericordem humani generis Redemptorem, scilicet Unigenitum Dei Filium Christum Iesum, ac designatam beatissimam Eius matrem Virginem Mariam, ac simul ipsissimas utriusque contra diabolum inimicitias insigniter expressas. Quocirca sicut Christus Dei homimimque mediator humana assumpta natura delens quod adversus nos erat chirographum decreti, illud cruci triumphator affixit, sic sanctissima Virgo arctissimo et indissolubili vinculo cum Eo coniuncta una cum Illo, et per Illum sempiternas contra venenosum serpentem inimicitias exercens, ac de ipso plenissime triurtiphans illius caput immaculato pede contrivit.

Hunc eximium singularemque Virginis triumphum, excellentissimamque innocentiam, puritatem, sanctitatem, eiusque ah omni peccati labe integritatem, atque ineffabilem coelestium omnium gratiarum, virtutum, ac privilegiorum copiam, et magnitudinem iidem Patres viderunt tum in arca illa Noe, quae divinitus constituta a communi totius mundi naufragio plane salva et incolumis evasit; tum in scala illa, quam de terra ad coelum usque pertingere vidit Iacob, cuius gradibus Angeli Dei ascendebant et descendebant, cuiusque vertici ipse innitebatur Dominus; tum in rubo illo, quem in loco sancto Moyses undique ardere ac inter crepitantes ignis flammas non iam comburi aut iacturam vel minimam pati, sed pulcre virescere ac florescere conspexit; tum in illa inexpugnabili turri a facie inimici, ex qua mille clypei pendent, omnisque armatura fortium; tum in horto illo concluso, qui nescit violari neque corrumpi ullis insidiarum fraudibus; tum in corusca illa Dei civitate, cuius fundamenta in montibus sanctis; tum in augustissimo illo Dei templo, quod divinis refulgens splendoribus plenum est gloria Domini; tum in aliis eiusdem generis omnino plurimis, quibus excelsa in Deiparae dignitatem, eiusque illibatam innocentiam, et nulli unquam naevo obnoxiam sanctitatem insigniter praenunciatam fuisse Patres tradiderunt.

Ad hanc eamdem divinorum munerum veluti summam, originalemque Virginis, de qua natus est Iesus, integritatem describendam iidem Prophetarum adhibentes eloquia non aliter ipsam augustam Virginem concelebrarunt, ac uti columbam mundam, et sanctam Ierusalem, et excelsum Dei thronum, et arcam sanctificationis et domum, quam sibi aeterna aedificavit Sapientia, et Reginam illam, quae deliciis affluens et innixa super Dilectum suum, ex ore Altissimi prodivit omnino perfecta, speciosa ac penitus cara Deo, et nullo unquam labis naevo maculata. Cum vero ipsi Patres, Ecclesiaeque Scriptores animo menteque reputarent, beatissimam Virginem ab Angelo Gabriele sublimissimam Dei Matris dignitatem ei nuntiante, ipsius Dei nomine et iussu gratia plenam fuisse nuncupatam, docuerunt hac singulari solemnique salutatione nunquam alias audita ostendi, Deiparam fuisse omnium divinarum gratiarum sedem, omnibusque divini Spiritus charismatibus exornatam, immo eorumdem charismatum infinitum prope thesaurum, abyssumque inexhaustam, adeo ut nunquam maledicto obnoxia, et una cum Filio perpetuae benedictionis particeps ab Elisabeth divino acta Spiritu audire meruerit benedicta Tu inter mulieres, et benedictus fructus ventris tui.

Hinc non luculenta minus, quam concors eorumdem sententia, gloriosissimam Virginem, cui fecit magna qui Potens est, ea coelestium omnium donorum vi, ea gratiae plenitudine eaque innocentia emicuisse, qua veluti ineffabile Dei miraculum, immo omnium miraculorum apex, ac digna Dei mater extiterit, et ad Deum ipsum pro ratione creatae naturae, quam proxime accedens omnibus, qua humanis, qua angelicis praeconiis celsior evaserit. Atque idcirco ad originalem Dei Genitricis innocentiam, iustitiamque vindicandam, non Earn modo cum Heva adhuc virgine, adhuc innocente, adhuc incorrupta, et nondum mortiferis fraudulentissimi serpentis insidiis decepta saepissime contulerunt, verum etiam mira quadam verborum, sententiarumque varietate praetulerunt. Heva enim serpenti misere obsequuta et ab originali excidit innocentia, et illius mancipium evasit, sed beatissima Virgo originale donum iugiter augens, quin serpenti aures unquam praebuerit, illius vim potestatemque virtute divinitus accepta funditus labefactavit.

Quapropter nunquam cessarunt Deiparam appellare vel lilium inter spinas, vel terram omnino intactam, virgineam, illibatam, immaculatam, semper benedictam, et ab omni peccati contagione liberam, ex qua novus formatus est Adam, vel irreprehensibilem, lucidissimum, amoenissimumque innocentiae, immortalitatis, ac deliciarum paradisum a Deo ipso consitum, et ab omnibus venenosi serpentis insidiis defensum, vel lignum immarcescibile, quod peccati vermis nunquam corruperit, vel fontem semper illimem, et Spiritus Sancti virtute signatum, vel divinissimum templum, vel immortalitatis thesaurum, vel unam et solam non mortis sed vitae filiam, non irae sed gratiae germen, quod semper virens ex corrupta infectaque radice singulari Dei providentia praeter statas communesque leges effloruerit. Sed quasi haec, licet splen-didissima, satis non forent, propriis definitisque sententiis edixerunt, nullam prorsus, cum de peccatis agitur, habendam esse quaestionem de sancta Virgine Maria, cui plus gratiae collatum fuit ad vicendum omni ex parte peccatum; turn professi sunt, gloriosissimam Virginem fuisse parentum reparatricem, posterorum vivificatricem, a saeculo electam, ab Altissimo sibi praeparatam, a Deo, quando ad serpentem ait, inimicitias ponam inter te et mulierem, praedictam, quae procul dubio venenatum eiusdem serpentis caput contrivit; ac propterea affirmarunt, eamdem beatissimam Virginem fuisse per gratiam ab omni peccati labe integram ac liberam ab omni contagione et corporis, et animae, et intellectus, ac semper cum Deo conversatam, et sempitemo foedere cum illo coniunctam, nunquam fuisse in tenebris, sed semper in luce, et idcirco idoneum plane extitisse Christo habitaculum non pro habitu corporis, sed pro gratia originali.

Accedunt nobilissima effata, quibus de Virginis Conceptione loquentes testati sunt, naturam gratiae cessisse ac stetisse tremulam pergere non sustinentem; nam futurum erat, ut Dei Genitrix Virgo non antea ex Anna conciperetur, quam gratia fructum ederet: concipi siquidem primogenitam oportebat, ex qua concipiendus esset omnis creaturae primogenitus. Testati sunt camem Virginis ex Adam sumptam maculas Adae non admisisse, ac propterea beatissimam Virginem tabemaculum esse ab ipso Deo creatum, Spiritu Sancto formatum, et purpureae revera operae, quod novus ille Beseleel auro intextum variumque effinxit, eamdemque esse meritoque celebrari ut illam, quae proprium Dei opus primum extiterit, ignitis maligni telis latuerit, et pulcra natura, ac labis prorsus omnis nescia, tamquam aurora undequaque rutilans in mundum prodiverit in sua Conceptione Immaculata. Non enim decebat, ut illud vas electionis communibus lacesseretur iniuriis, quoniam plurimum a ceteris differens, natura communicavit non culpa, immo prorsus decebat, ut sicut Unigenitus in coelis Patrem habuit, quem Seraphim ter sanctum extollunt, ita matrem haberet in terris, quae nitore sanctitatis nunquam caruerit. Atque haec quidem doctrina adeo maiorum mentes, animosque occupavit, ut singularis et omnino mirus penes illos invaluerit loquendi usus, quo Deiparam saepissime compellarunt immaculatam, omnique ex parte immaculatam, innocentem et innocentissimam, illibatam et undequaque illibatam, sanctam et ab omni peccati sorde alienissimam, totam puram, totam intemeratam, ac ipsam prope puritatis et innocentiae formam, pulcritudine pulcriorem, venustate venustiorem, sanctiorem sanctitate, solamque sanctam, purissimamque anima et corpore, quae supergressa est omnem integritatem et virginitatem, ac sola tota facta domicilium universarum gratiarum Sanctissimi Spiritus, et quae, solo Deo excepto, extitit cunctis superior, et ipsis Cherubim et Seraphim, et omni exercitu Angelorum natura pulcrior, formosior et sanctior, cui praedicandae coelestes et terrenae linguae minime sufficiunt. Quem usum ad sanctissimae quoque liturgiae monumenta atque ecclesiastica officia sua veluti sponte fuisse traductum, et in illis passim recurrere, ampliterque dominari nemo ignorat, cum in illis Deipara invocetur et praedicetur veluti una incorrupta pulcritudinis columba, veluti rosa semper vigens; et undequaque purissima, et semper immaculata semperque beata, ac celebretur uti innocentia, quae nunquam fuit laesa, et altera Heva, quae Emmanuelem peperit.

Nil igitur mirum si de Immaculata Deiparae Virginis Conceptione doctrinam iudicio Patrum divinis literis consignatam, tot gravissimis eorumdem testimoniis traditam, tot illustribus venerandae antiquitatis monumentis expressam et celebratam, ac maximo gravissimoque Ecclesiae iudicio propositam et confirmatam tanta pietate, religione et amore ipsius Ecclesiae Pastores, populique fideles quotidie magis profiteri sint gloriati, ut nihil iisdem dulcius, nihil carius, quam ferventissimo affectu Deiparam Virginem absque labe originali conceptam ubique colere, venerari, invocare, et praedicare. Quamobrem ab antiquis temporibus Sacrorum Antistites, Ecclesiastici viri, regulares Ordines, ac vel ipsi Imperatores et Reges ab hac Apostolica Sede enixe efflagitarunt, ut Immaculata sanctissimae Dei Genitricis Conceptio veluti catholicae fidei dogma definiretur. Quae postulationes hac nostra quoque aetate iteratae fuerunt, ac potissimum felicis recordationis Gregorio XVI Praedecessori Nostro, ac Nobis ipsis oblatae sunt tum ab Episcopis, tum a Clero saeculari, tum a Religiosis Familiis, ac summis Principibus et fidelibus populis.

Nos itaque singulari animi Nostri gaudio haec omnia probe noscentes, ac serio considerantes, vix, dum licet immeriti arcano divinae Providentiae consilio ad hanc sublimem Petri Cathedram evecti totius Ecclesiae gubernacula tractanda suscepimus, nihil certe antiquius habuimus, quam pro summa Nostra vel a teneris annis erga sanetissimam Dei Genitricem Virginem Mariam veneratione, pietate et affectu ea omnia peragere, quae adhuc in Ecclesiae votis esse poterant, ut beatissimae Virginis honor augeretur, eiusque praerogativae uberiori luce niterent. Omnem autem maturitatem adhibere volentes constituimus peculiarem VV. FF. NN. S. R. E. Cardinalium religione, consilio, ac divinarum rerum scientia illustrium Congregationem, et viros ex clero turn saeculari, turn regulari theologicis disciplinis apprime excultos selegimus, ut ea omnia, quae Immaculatam Virginis Conceptionem respiciunt, accuratissime perpenderent, propriamque sententiam ad Nos deferrent. Quamvis autem Nobis ex receptis postulationibus de definenda tandem aliquando Immaculata Virginis Conceptione perspectus esset plurimorum Sacrorum Antistitum sensus, tamen Encyclicas Litteras die 2 Februarii anno 1849 Caietae datas ad omnes Venerabiles Fratres totius catholici orbis Sacrorum Antistites misimus, ut, adhibitis ad Deum precibus, Nobis scripto etiam significarent, quae esset suorum fidelium erga Immaculatam Deiparae Conceptionem pietas, ac devotio, et quid ipsi praesertim Antistites de hac ipsa definitione ferenda sentirent, quidve exoptarent, ut quo fieri solemnius posset, supremum Nostrum iudicium proferremus.

Non mediocri certe solatio affecti fuimus ubi eorumdem Venerabilium Fratrum ad Nos responsa venerunt. Nam iidem incredibili quadam iucunditate, laetitia, ac studio Nobis rescribentes non solum singularem suam, et proprii cuiusque cleri, populique fidelis erga Immacuiatum beattssimae Virginis Conceptum pietatem, mentemque denuo confirmarunt, verum etiam communi veluti voto a Nobis expostularunt, ut Immaculata ipsius Virginis Conceptio supremo Nostro iudicio et auctoritate definiretur. Nec minori certe interim gaudio perfusi sumus, cum VV. FF. NN. S. R. E. Cardinales commemoratae peculiaris Congregationis, et praedicti Theologi Consultores a Nobis electi pari alacritate et studio post examen diligenter adhibitum hanc de Immaculata Deiparae Conceptione definitionem a Nobis efflagitaverint.

Post haec illustribus Praedecessorum Nostrorum vestigiis inhaerentes ac rite rectaque procedere optantes indiximus et habuimus Consistorium, in quo Venerabiles Fratres Nostras Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinales alloquuti sumus, eosque summa animi Nostri consolatione audivimus a Nobis exposcere, ut dogmaticam de Immaculata Deiparae Virginis Conceptione definitionem emittere vellemus.

Itaque plurimum in Domino confisi advenisse temporum opportunitatem pro Immaculata sanctissimae Dei Genitricis Virginis Mariae Conceptione definienda, quam divina eloquia, veneranda traditio, perpetuus Ecclesiae sensus, singularis catholicorum Antistitum, ac fidelium conspiratio et insignia Praedecessorum Nostrorum acta, constitutiones mirifice illustrant atque declarant; rebus omnibus diligentissime perpensis, et assiduis, fervidisque ad Deum precibus effusis, minime cunctandum Nobis esse censuimus supremo Nostro iudicio Immaculatam ipsius Virginis Conceptionem sancire, definire, atque ita pientissimis catholici orbis desideriis, Nostraeque in ipsam sanctissimam Virginem pietati satisfacere, ac simul in Ipsa Unigenitum Filium suum Domuium Nostrum Iesum Christum magis atque magis honorificare, cum in Filium redundet quidquid honoris et laudis in Matrem impenditur.

Quare postquam nunquam intermisimus in humilitate et ieiunio privatas Nostras et publicas Ecclesiae preces Deo Patri per Filium Eius offerre, ut Spiritus Sancti virtute mentem Nostram dirigere, et confirmare dignaretur, implorato universae coelestis Curiae praesidio, et advocato cum gemitibus Paraclito Spiritu, eoque sic adspirante, ad honorem Sanctae et Individuae Trinitatis, ad decus et ornamentum Virginis Deiparae, ad exaltationem Fidei catholicae, et Christianae Religionis augmentum, auctoritate Domini Nostri Iesu Christi, beatorum Apostolorum Petri, et Paulli, ac Nostra declaramus, pronunciamus et definimus, doctrinam, quae tenet, beatissimam Virginem Mariam in primo istanti suae Conceptionis fuisse singulari omnipotentis Dei gratia et privilegio, intuitu meritorum Christi Iesu Salvatoris humani generis, ab omni originalis culpae labe praeservatam immunem, esse a Deo revelatam, atque idcirco ab omnibus fidelibus firmiter constanterque credendam. Quapropter si qui secus ae a Nobis defiinitum est, quod Deus avertat, praesumpserint corde sentire, ii noverint, ac porro sciant, se proprio iudicio condemnatos, naufragium circa fidem passos esse, et ab unitate Ecelesiae defecisse, ac praeterea facto ipso suo semet poenis a iure statutis subiicere si quod corde sentiunt, verbo aut scripto, vel alio quovis externo modo significare ausi fuerint.

Repletum quidem est gaudio os Nostrum et lingua Nostra exultatione, atque humillimas maximasque Christo Iesu Domino Nostro agimus et semper agemus gratias, quod singulari suo beneficio Nobis licet immerentibus concesserit hunc honorem atque hanc gloriam et laudem sanctissimae suae Matri offerre et decernere. Certissima vero spe et omni prorsus fiducia nitimur fore, ut ipsa beatissima Virgo, quae tota pulcra et Immaculata venenosum crudelissimi serpentis caput contrivit, et salutem attulit mundo, quaeque Prophetarum Apostolorumque praeconium, et honor Martyrum, omniumque Sanctorum laetitia et corona, quaeque tutissimum cunctorum periclitantium perfugium, et fidissima aux illatrix, ac totius terrarum orbis potentissima apud Unigenitum Filium suum mediatrix et conciliatrix, ac praeclarissimum Ecclesiae sanctae decus et ornamentum, firmissimumque praesidium cunctas semper interemit haereses, et fideles populos, gentesque a maximis omnis generis calamitatibus eripuit, ac Nos ipsos a tot ingruentibus periculis liberavit; velit validissimo suo patrocinio efficere, ut sancta Mater catholica Ecclesia, cunctis amotis difficultatibus, cunctisque profligatis erroribus, ubicumque gentium, ubicumque locorum quotidie magis vigeat, floreat, ac regnet a mari usque ad mare et a flumine usque ad terminos orbis terrarum, omnique pace, tranquillitate, ac libertate fruatur, ut rei veniam, aegri medelam, pusilli corde robur, afflicti consolationem, periclitantes adiutorium obtineant, et omnes errantes discussa mentis caligine ad veritatis ac iustitiae semitam redeant, ac flat unum ovile, et unus pastor.

Audiant haec Nostra verba omnes Nobis carissimi catholicae Ecclesiae filii, et ardentiori usque pietatis, religionis, et amoris studio pergant colere, invocare, exorare beatissimam Dei Genitricem Virginem Mariam sine labe originali conceptam, atque ad hanc dulcissimam misericordiae et gratiae Matrem in omnibus periculis, angustiis, necessitatibus, rebusque dubiis ac trepidis cum omni fiducia confugiant. Nihil enim timendum, nihilque desperandum Ipsa duce, Ipsa auspice, Ipsa propitia, Ipsa protegente, quae matemum sane in nos gerens animum, nostraeque salutis negotia tractans de universo humano genere est sollicita, et coeli terraeque Regina a Domino constituta, ac super omnes Angelorum choros Sanctorumque ordines exaltata adstans a dextris Unigeniti Filii Sui Domini Nostri Iesu Christi matemis suis precibus validissime impetrat, et quod quaerit invenit, ac frustrari non potest.

Denique ut ad universalis Ecclesiae notitiam haec Nostra de Immaculata Conceptione beatissimae Virginis Mariae definitio deducatur, has Apostolicas Nostras Literas, ad perpetuam rei memoriam extare veluimus; mandantes ut harum transumptis, seu exemplis etiam impressis, manu alicuius Notarii publici subscriptis, et sigillo personae in ecclesiastica dignitate constitutae munitis eadem prorsus fides ab omnibus adhibeatur, quae ipsis praesentibus adhiberetur, si forent exhibitae, vel ostensae.

Nulli ergo hominum liceat paginam hanc Nostrae declarationis, pronunciationis, ac definitionis infringere, vel ei ansu temerario adversari et contraira. Si quis autem hoc attentare praesumpserit, indignationem omnipotentis Dei ac beatorum Petri et Pauli Apostolorum eius se noverit incursurum.

Datum Romae apud Sanctum Petrum Anno Incamationis Dominicae Millesimo octingentesimo quinquagesimo quarto VI Idus Decembris Anno MDCCCLIV, Pontificatus Nostri Anno Nono.

Приложение 5. Чин, како приимати приходящих ко Православней Церкви от римско-латинского вероисповедания834

Историческая справка

До сих пор не существует единой для всей Православной Церкви чино-приема «латинян». До середины XV века, когда Русская Церковь была частью Константинопольского Патриархата, католиков при переходе в Православие чаще всего принимали через миропомазание. Но на Московском Соборе 1620 года была узаконена традиция перекрещивания католиков, которая была отменена на Большом Московском Соборе 1667 года, который принял и узаконил практику Киевской Руси, выраженной в Требнике Петра Могилы: «Неподобно латин покрещивати, но точию по проклинают своих им ересей и по исповедании согрешений и подаянии рукописания помазовати их святым и великим миром и сподобляти Святых и Пречистых Тайн и тако приобщати Святой Соборной и Апостольской Церкви». Тем самым, в XVIII в. практика Киевской митрополии утверждается во всей Русской Церкви и до сих пор является актуальной для нее, несмотря на то, что на Афоне и в некоторых Поместных Церквах используется практика приема католиков через Крещение.

Чин приема в православие латинян известен в византийской традиции с XV века как одна из попыток преодоления Флорентийской унии (1438–1439 гг.)835. Несмотря на влияние святителя Марка Эфесского, считавшего католиков еретиками, к концу XV века в православной традиции утверждается практика принятие католиков через Таинство миропомазания (несмотря на отдельные случаи перекрещивания). В это же время было составлено особое чинопоследо-вание, которое принято связывать с именем Симеона Трапезундского. К началу XVII века греческий чин присоединения католиков стал оказывать влияние на русскую практику. Получив распространение в западнорусской Киевской митрополии, он, в конце концов, принимается и узаконивается на Большом Московском Соборе 1666–1667 гг.

Чинопоследование.

Архиерей, или иерей, приходящаго да испытает, како разумеет учение Римско-Латинския церкве: таже покажет ему отличие онаго от учения Право-славныя Церкве.

По довольнем же испытании и наставлении, повелит ему исповедати вся грехи, елики отъ юности своея памятствует. Разрешения, по исповеди, не подает ему. В час же присоединения поставляет его при входе въ церковь. Архиерей, одеян в мантию, епитрахиль, омофор и митру, или иерей, одеянный въ епитрахиль и фелонь, станетъ близ церковных дверей, и желающаго быти православным христианином вопрошает:

Хощеши ли отрещися отъ погрешений и неправостей рпмско-латннскаго исповедания?

Ответ: Хощу.

Вопрошение: Хощеши ли приити въ соединение веры православно-ка-фолическия?

Ответ: Хощу.

Тогда предстоятель благословляет его, глаголя:

Во имя Отца, и Сына, и Святаго Духа, Аминь.

И возложив руку на приклоненную главу его, диакону рекшу: Господу помолимся, и клиру: Господи, помилуй, чтет молитву сию:

Господи Боже истины, призри на раба Твоего (имярек), ищущаго прибегнути ко святей Твоей православней Церкви и под кровом Ея сохранитися. Обрати его от заблуждения прежняго пути его ко истинней яже в Тя вере, и подаждь ему благодать, еже ходити въ заповедех Твоих. Да будут очи Твои взирающе на него милостию выну, и уши Твои, еже слышати глас моления его, и тако да сопричтется ко избранному Твоему стаду. Тя бо поют вся силы небесныя, и Твоя есть слава, Отца и Сына и Святаго Духа, во веки веков. Аминь.

По молитве сей, вопрошает приемлемаго:

Отрицаешся ли неправаго учения, аки бы для изображения догмата о исхождении Святаго Духа не довлеет Самаго Христа Спасителя изречение: Иже от Отца исходит, и аки бы потребно к сему слову Христову прибавление: и от Сына?

Ответь: Отрицаюся.

Вопрос: Отрицаешся ли неправаго мнения, аки бы не довлеет исповедати Главою Вселенския Церкве Господа нашего Иисуса Христа, и аки бы глава всея Церкве есть римский епископ?

Ответ: Отрицаюся.

Вопрошение: Отрицаешися ли неправаго мнения, аки бы святии апостоли не равную власть духовную получиша от Господа нашего Иисуса Христа, но князем их бяше святый апостол Петр, и аки бы един римский епископ есть преемник его, и аки бы не суть равни римскому епископу преемницы апостольстии, епископи иерусалимский, антиохийский, александрийский и друзии?

Ответ: Отрицаюся.

Вопрошение: Отступавши ли от согласия с теми, иже римскаго папу мнят вышша быти Вселенских Соборов и непогрешима?

Ответ: Отступаю от таковаго мнения.

Вопрошение: Отрицаешися ли прочих учений латинскаго вероисповедания, древних и новых, яже слову Божию, истинному Преданию Церковному и определениям Седми вселенских Соборов противна суть?

Ответ: Отрицаюся.

Вопрошение: Желаеши ли убо соединитися Святей, Православней, Кафоличестей, Восточней Церкви?

Ответ: Желаю от всего моего сердца.

Вопрошение: Веруеши ли, и како, во Единаго Бога, в Троице славимаго, и поклоияешися ли Ему?

Ответ: Верую во Единаго Бога, в Троице славимаго, Отца и Сына и Святаго Духа, и покланяюся Ему.

И сотворив земной поклон, чтет символ веры.

Посем предстоятель глаголет:

Благословен Бог, просвещаяй всякаго человека, грядущаго въ мир.

И присоединяемого вопрошает:

Правила апостольская и на седми Вселенских и девяти Поместных Соборех утвержденная, и прочая Православныя Церкве предания и уставы приемлеши ли?

Ответ: Приемлю.

Вопрошение: Исповедуеши ли, яко книги Божественнаго Писания, по разумению, еже содержит Православная Церковь, приимати и толковати подобает?

Ответ: Приемлю и изъявляю, яко тако надлежит быти.

Вопрошение: Веруеши ли, яко душам преставльшихся не огнь чистилищный что пользует, иже не существует, но великую ослабу и отраду приносят милостыни и молитвы за них, наипаче же Бескровная Жертва?

Ответ: Верую и приемлю.

Вопрошение: Исповедуеши ли, яко Церкви Православно-Кафоличестей Глава есть Господь наш Иисус Христос, и поставляемым от Духа Святаго пастырем обещаеши ли нелицемерное послушание?

Ответ: Исповедую, и пастырем Церкве Православныя повиноватися обещаю.

Посем предстоятель подает присоединяемому конец омофора, аще святитель, или конец епитрахили, аще иерей, и глаголет:

Вниди в Церковь Православную, и совершенно отринув заблуждения, в нихже был еси, чти Отца Вседержителя, Сына Его Иисуса Христа, и Духа Святаго, иже от Отца исходит, Троицу единосущную и нераздельную.

И тако введ, поставляет его пред амвоном, идеже на столе положени суть Крест и Евангелие. Идущим же им, поется псалом 66:

Боже, ущедри ны и благослови ны, просвети лице Твое на ны и помилуй ны: познати на земли путь Твой, во всех языцех спасение Твое. Да исповедятся Тебе людие, Боже: да исповедятся Тебе людие вси. Да возвеселятся и да возрадуются язы́цы: яко судиши людем правостию и языки на земли наставиши. Да исповедятся Тебе людие, Боже, да исповедятся Тебе людие вси. Земля даде плод свой: благослови ны, Боже, Боже наш, благослови ны, Боже: и да убоятся Его вси концы земли.

Таже предстоятель повелит ему колена преклонити и глаголет сам стихи сия:

Посли Дух Твой, и созиждутся, и обновиши лице Земли.

Спаси раба Твоего, Боже мой, уповающаго на Тя.

Буди ему, Господи, столп крепости от лица вражия.

Господи, услыши молитву мою, и вопль мой к Тебе да приидет. По изглаголании, диакону рекшу: Господу помолимся, и клиру: Господи, помилуй, чтет со умилением молитву сию:

Господи Боже Вседержителю, согрешающим образы покаяния предлагаяй и заблуждшим путь правый показуяй, во еже бы ни единому погибнути, но всем мощно бе спастися. Благодарим Тя, яко и сему рабу Твоему (имярек) возсиял еси свет познания Твоея истины, и сподобил еси его ко святей Твоей Православно-Кафоличестей Церкви прибегнути. Даждь убо ему соединитися оней нелицемерно и невозвратно: сопричти его избранному Твоему стаду: сотвори его сосуд честен и жилище Святаго Твоего Духа, яко да тем всегда просвещаемь и наставляемь, спасительныя заповеди Твоя нерушимо соблюдет, и тако небесных Твоих благих восприятия сподобится. Ты бо еси Бог милости и щедрот и человеколюбия, и Тебе славу возсылаем, Отцу и Сыну и Святому Духу, ныне и присно и во веки веков. Аминь.

По молитве повелевает ему возстати, глаголя:

Стани добре, стани со страхом, и пред Евангелием и святым Крестом Спасителя утверди данное тобою обещание.

Он же, возстав, речет:

Веру православно-кафолическую, юже ныне добровольне исповедую, целу и ненарушиму даже до конечнаго моего издыхания, Богу помогающу, твердо содержати, и заповеди ея радетельно и радостно исполняти потщуся, соблюдая в непорочности, елико мощно сердце мое. Во уверение сего моего обещания целую словеса и Крест Спасителя моего. Аминь.

По лобызании, предстоятель глаголет:

Благословен Бог, хотяй всем человеком спастися и в разум истины приити, сый благословен во веки.

Клир: Аминь.

Посем глаголет:

Преклони колена Твоя пред Господем Богом, егоже исповедал еси, и приимеши оставление грехов твоих.

Преклоншу ему колена и главу, предстоятель разрешает его, сице:

Господь наш Иисус Христос, ключи царствия небеснаго апостолом вручивый, и давый им и их преемником власть вязати и решити грехи человеков, чрез мене, недостойнаго архиерея (иерея), прощает тя, чадо (имярек), и разрешает от связания клятвеннаго или запрещения, и от всех грехов твоих. И аз, данною мне от Него властию, присоединяю тя ко православней Церкви и привожду ко общению божественных Таинств церковных, и благословляю тя Именем Отца и Сына и Святаго Духа. Аминь.

Посем присоединенный станет, ожидая миропомазания (аще же присоединен по третьему чиноприему, Причащения).

Приложение 6. Римские папы836

1. Папство в период становления Церкви

1. Петр (до 64 или 67)

2. Лин (68–79)

3. Анаклет (Клет) (80–92)

4. Климент I (92–99)

5. Эварист (96/99–108)

6. Александр I (108/109–116/119)

7. Сикст I (117/119–126/128)

8. Телесфор (127/128–137/138)

9. Игиин Философ (138–142/149)

10. Пий I (142/146–157/161)

11. Аникита (150/157–153/168)

12. Сотирий (162/168–170/177)

13. Елевферий (171/177–185/193)

14. Виктор I (186/189–197/201)

15. Зефирин (198–217/218)

16. Калликст I (218–222)

Наталис (антипапа) (199– ?)

Ипполит Римский (антипапа) (217–235)

17. Урбан I (222–230)

18. Понтиан (21 июля 230 – 28 сентября 235)

19. Анфир (21 ноября 235 – 3 января 236)

20. Фабиан (236 – 20 января 250)

21. Корнилий (6/13 марта 251– июнь 253)

Новатиан (антипапа) (251 – 268)

22. Луций I (июнь/июль 253 – 5 марта 254)

23. Стефан I (12 мая 254 – 2 августа 257)

24. Сикст II (30 августа 257 – 6 августа 258)

25. Дионисий (22 июля 259 – 26 декабря 269)

26. Феликс I (5 января 269 – 30 декабря 274)

27. Евтихий (4 января 275 – 7 декабря 283)

28. Гаий (17 декабря 283 – 22 апреля 296)

29. Маркеллин (30 июня 296 – 24 октября 304)

30. Маркелл I (3068 – 16 января 309)

31. Евсевий (18 апреля 309 – 17 августа 309)

32. Мильтиад (Мельхиад) (2 июля 311 – 10 января 314)

2. Признание и начало становления Папства

33. Сильвестр I (31 января 314 – 31 декабря 335)

34. Марк (18 января – 7 октября 336)

35. Юлий I (6 февраля 337 – 12 апреля 352)

36. Либерий (17 мая 352 – 24 сентября 366)

Феликс II (антипапа) (355 – 358; 22 ноября 365)

37. Дамас I (1 октября 366 – 11 декабря 384)

Урсин (антипапа) (366 – 367)

38. Сириций (15/22/28 декабря 384 – 26 ноября 399)

39. Анастасий I (27 ноября 399 – 19 декабря 401)

40. Иннокентий I (22 декабря 401 – 12 марта 417)

41. Зосима (18 марта 417 – 26 декабря 418)

42. Вонифатий I (28/29 декабря 418 – 4 сентября 422)

Евлалий (антипапа) (29 декабря 418 – 419)

43. Целестин I (10 сентября 422 – 27 июля 432)

44. Сикст III (31 июля 432 – 19 августа 440)

45. Лев I Великий (29 сентября 440 –10 ноября 461)

46. Иларий (19 ноября 461 – 29 февраля 468)

47. Симплиций (3 марта 468 – 10 марта 483)

48. Феликс III (13 марта 483 – 25 февраля/1 марта 492)

49. Геласий I (1 марта 492 – 21 ноября 496)

50. Анастасий II (24 ноября 496 – 19 ноября 498)

51. Симмах (22 ноября 498 – 19 июля 514)

Лаврентий (антипапа) (498, 501–505)

52. Гормизд (20 июля 514 – 6 августа 523)

53. Иоанн I (13 августа 523 – 18 мая 526)

54. Феликс IV (12 июля 526 – 20/22 сентября 530)

55. Бонифаций II (20/22 сентября 530 – 17 октября 532)

Диоскур (антипапа) (530.IX.22 – 530.Х.14)

56. Иоанн II (31 декабря 532/2 января 533 – 8 мая 535)

57. Агапит I (13 мая 535 – 22 апреля 536)

58. Сильверий (8 июня 536 – 537)

59. Вигилий (29 марта 537 – 7 июня 555)

60. Пелагий I (16 апреля 556 – 4 марта 561)

61. Иоанн III (17 июля 561 – 13 июля 574)

62. Бенедикт (2 июня 575 – 30 июля 579)

63. Пелагий II (26 ноября 579 – 7 февраля 590)

64. Григорий I Великий (3 сентября 590 – 12 марта 604)

65. Сабиниан (13 сентября 604 – 22 февраля 606)

66. Бонифаций III (19 февраля – 10 ноября 607)

67. Бонифаций IV (25 августа 608 – 8 мая 615)

68 Деусдедит (Адеодат) I (19 октября 615 – 8 ноября 618)

69. Бонифаций V (23 декабря 619 – 23 октября 625)

70. Гонорий I (27 октября 625 –12 октября 638)

71. Северин (октябрь 638/ 28 мая 640 – 2 августа 640)

72. Иоанн IV (август/ 24 декабря 640 – 12 октября 642)

73. Теодор I (12 октября/ 24 ноября 642 –14 мая 649)

74. Мартин I Исповедник (5 июля 649 – 16 сентября 655)

75. Евгений I (10 августа 654 – 2 июня 657)

76. Виталиан (30 июля 657 – 27 января 672)

77. Адеодат II (11 апреля 672 – 16 июня 676)

78. Домн (Дон) (2 ноября 676 – 11 апреля 678)

79. Агафон (22 июня 678 – 10 января 681)

80. Лев II (январь 681/ 17 августа 682 – 3 июля 683)

81. Бенедикт II (26 июня 684 – 8 мая 685)

82. Иоанн V (23 июля 685 – 2 августа 686)

83. Конон (23 октября 686 –21 сентября 687)

Теодор (антипапа) (687)

Пасхалий (антипапа) (687–692)

84. Сергий I (15 декабря 687 – 7 сентября 701)

85. Иоанн VI (30 октября 701 – 11 января 705)

86. Иоанн VII (1 марта 705 – 18 октября 707)

87. Сисинний (15 января – 4 февраля 708)

88. Константин (25 марта 708 – 9 апреля 715)

3. Папы раннего Средневековья

89. Григорий II (19 мая 715 –11 февраля 731)

90. Григорий III (18 марта 731 – 28 ноября 741)

91. Захария (3 декабря 741 – 15 марта 752)

92. Стефан II (23 марта 752 – 26 апреля 757)

93. Павел I (апрель/ 29 мая 757 – 28 июня 767)

94. Стефан III (1/7 августа 768 – 24 января 772)

Константин II (антипапа) (28 апреля 767–769)

Филипп (антипапа) (768)

95. Адриан I (1/9 февраля 772 – 25 декабря 795)

96. Лев III (26/27 декабря 795 – 12 июня 816)

97. Стефан IV (22 июня 816 – 24 января 817)

98. Пасхалий I (25 января 817– февраль/май 824)

99. Евгений II (февраль/ май 824 – август 827)

100. Валентин (август – сентябрь 827)

101. Григорий IV (сентябрь 827/ 29 марта 828 – 25 января 844)

Иоанн (антипапа) (844)

102. Сергий II (25 января 844 – 27 января 847)

103. Лев IV (январь/ 10 мая 847 – 17 июля 855)

104. Бенедикт III (июль/ 29 сентября 855 – 17 апреля 858)

Анастасий (антипапа) (август 855 – сентябрь 855)

105. Николай I (24 апреля 858 – 13 ноября 867)

106. Адриан II (14 декабря 867 – ноябрь/ декабрь 872)

107. Иоанн VIII (14 декабря 872 – 16 декабря 882)

108. Марин I (декабрь 882 – 15 мая 884)

109. Адриан III (17 мая 884 – август/ сентябрь 885)

110. Стефан V (сентябрь 885 – 14 сентября 891)

111. Формоз (6 октября 891 – 4 апреля 896)

112. Бонифаций VI (11–26 апреля 896)

113. Стефан VI (май/ июнь 896 – июль/август 897)

114. Роман (июль/ август – ноябрь 897)

115. Феодор II (декабрь 897 – декабрь 896/ январь 897)

116. Иоанн IX (декабрь 897/ январь 898 – январь/май 900)

117. Бенедикт IV (январь/май 900 – июль 903)

118. Лев V (июль – октябрь 903)

Христофор (антипапа) (сентябрь 903 – январь 904)

119. Сергий III (29 января 904 – 14 апреля 911)

120. Анастасий III (июнь/ сентябрь 911 – июнь/ август/ октябрь 913)

121. Ландон (июль/ ноябрь 913 – март 914)

122. Иоанн X (март/ апрель 914 – май/ июнь 928)

123. Лев VI (май/ июнь 928 – декабрь 928/ январь 929)

124. Стефан VII (январь 929 – февраль 931)

125. Иоанн XI (граф Тускулумский) (март 931 – январь 936)

126. Лев VII (январь 936 – 13 июля 939)

127. Стефан VIII (14 июля 939 – октябрь 942)

128. Марин II (30 октября/ ноябрь 942 – май 946)

129. Агапит II (10 мая 946 – декабрь 955)

130. Иоанн XII (Оттавиано, граф Тускулумский) (16 декабря 955 – 14 мая 964)

131. Лев VIII (4/6 декабря 963 – март 965)

132. Бенедикт V (май 964 – 4 июля 964/ 965)

133. Иоанн XIII (1 октября 965 – 6 сентября 972)

134. Бенедикт VI (декабрь 972/ 19 января 973 – июнь 974)

Бонифаций VII (антипапа) (в первый раз) (июнь – август 974)

135. Бенедикт VII (граф Тускулумский) (октябрь 974 – 10 июля 983)

136. Иоанн XIV (Пьетро ди Павиа) (ноябрь/ декабрь 983 – 20 августа 984)

Бонифаций VII (антипапа) (во второй раз) (август 974 – июль 985)

137. Иоанн XV (август 985 – март 996)

138. Григорий V (Бруно, герцог Каринтский) (3 мая 996 – февраль/март

999)

Иоанн XVI (Джованни Филагато) (антипапа) (апрель 997 – февраль 998)

139. Сильвестр II (Герберт д’Ориллак) (2 апреля 999 – 12 мая 1003)

140. Иоанн XVII (Секко) (16 мая – 6 ноября 1003)

141. Иоанн XVIII (Фазано) (25 декабря 1003 – июнь/ июль 1009)

142. Сергий IV (Пьетро Бука Порца) (31 июля 1009 –12 мая 1012)

143. Бенедикт VIII (Джованни, граф Тускулумский) (18 мая 1012 – 9 апреля 1024)

Григорий VI (антипапа) (1012)

144. Иоанн XIX (граф Тускулумский) (19 апреля 1024 – 1032)

145. Бенедикт IX (в первый раз) (Теофилакт, граф Тускулумский) (август/ сентябрь 1032 – сентябрь 1044)

146. Сильвестр III (Джованни) (13/20 января – март 1045)

147. Бенедикт IX (во второй раз) (10 марта – 1 мая 1045)

148. Григорий VI (Джованни Грациано) (10 мая 1045 – 20 декабря 1046)

149. Климент II (граф Шидгер, Морслебен и Горнбург) (24 декабря 1046 – 9 октября 1047)

150. Бенедикт IX (в третий раз) (октябрь 1047 – август 1048)

151. Дамас II (Поппо фон Бриксен) (17 июля – 9 августа 1048)

152. Лев IX (Бруно, граф Эгисхейм-Дагсбург) (2/12 февраля 1049 –19 апреля 1054)

4. Папы Римские как предстоятели Римо-Католической Церкви.

Возвышение папства

153. Виктор II (Гебгард, граф Долленштейн-Гиршберг) (13 апреля 1055 – 28 июля 1057)

154. Стефан IX (Фридрих, герцог Лотарингский) (2/3 августа 1057 – 29 марта 1058)

Бенедикт X (Джованни, граф Тускулумский) (антипапа) (5 апреля 1058 – 24 ноября 1058)

155. Николай II (Жерар де Шеврон) (декабрь 1058/ 24 января 1059 – 27 июля 1061)

156. Александр II (Ансельмо да Баджо) (30 сентября/ 1 октября 1061 – 21 апреля 1073)

Гонорий II (Пьетро Кадало) (антипапа) (28 октября 1061 –1072)

157. Григорий VII (Гильдебранд) (22 апреля/ 30 июня 1073 – 25 мая 1085)

Климент Ш (Виберто ди Парма) (антипапа) (25 июня 1080, 24 марта 1084 – 8 сентября 1100)

158. Виктор III (Дезидерий Эпифани) (24 мая 1086/ 9 мая 1087 – 16 сентября 1087)

159. Урбан II (Эд де Шатийон) (12 марта 1088 – 29 июля 1099)

160. Пасхалий II (Раньеро ди Бьеда) (13/14 августа 1099 – 21 января 1118)

Теодор (Джибер) (антипапа) (1100–1102)

Альберт (антипапа) (1102)

Сильвестр IV (Маджинульфо) (антипапа) (18 ноября 1105 – 1111)

161. Геласий II (Джованни Каэтани) (24 января/10 марта 1118 – 28 января 1119)

Григорий VIII (Морис Бурден де Брага) (антипапа) (8 марта 1118–1121)

162. Каликст II (Ги из Бургундии) (2/9 февраля 1119 – 13/14 декабря 1124)

163. Гонорий II (Ламберто ди Фьяньяно) (15/21 декабря 1124 – 13/14 февраля 1130)

Целестин II (Тибальдо Буккапек) (антипапа) (декабрь 1124)

164. Иннокентий II (Грегорио Папарески) (14/23 февраля 1130 – 24 сентября 1143)

Анаклет II (Пьетро Петри Леонис) (антипапа) (24 февраля 1130 – 25 января 1138)

Виктор IV (Григорий) (антипапа) (март 1138 – 29 мая 1138)

165. Целестин II (Гвидо из Читта ди Кастелло) (26 сентября/ 3 октября 1143 – 8 марта 1144)

166. Луций II (Джерардо Каччанемичи) (12 марта 1144 – 15 февраля 1145)

167. Евгений III (Бернардо Паганелли) (15/18 февраля 1145 – 8 июля 1153)

168. Анастасий IV (Коррадо) (12 июля 1153 – 3 декабря 1154)

169. Адриан IV (Николай Брейкспир) (4/5 декабря 1154 – 1 сентября 1159)

170. Александр III (Роландо Бандинелли) (7/20 сентября 1159 – 30 августа 1181)

Виктор IV (Оттавиано де Монтичелло) (антипапа) (7 сентября 1159 – 20 апреля 1164)

Пасхалий Ш (Гвидо да Крема) (антипапа) (22 апреля 1164 – 20 сентября 1168)

Калликст III (Джованни де Струми) (антипапа) (сентябрь 1168 – 29 августа 1178)

Иннокентий III (Ландо) (антипапа) (29 сентября 1179 – 1180)

171. Луций III (Убальдо Алючиньоли) (1/6 сентября 1181 – 25 ноября 1185)

172. Урбан III (Уберто Кривелли) (25 ноября/1 декабря 1185 – 20 октября 1187)

173. Григорий VIII (Альберто де Морра) (21/25 октября – 17 декабря 1187)

174. Климент III (Паоло Сколари) (19/20 декабря 1187 – март 1191)

175. Целестин III (Джачинто Бобоне) (10/14 апреля 1191 – 8 января 1198)

5. Папство на вершине власти

176. Иннокентий III (Лотарио, граф Сеньи) (8 января/ 22 февраля 1198 – 16 июля 1216)

177. Гонорий III (Ченчио Савелли) (18/24 июля 1216 – 18 марта 1227)

178. Григорий IX (Уголино, граф Сеньи) (19/21 марта 1227 – 22 августа 1241)

179. Целестин IV (Джоффредо Кастильоне) (25/28 октября – 10 ноября 1241)

180. Иннокентий IV (Синибальдо Фиески) (25/28 июня 1243 – 7 декабря 1254)

181. Александр IV (Ринальдо, граф Сеньи) (12/20 декабря 1254 – 25 мая 1261)

182. Урбан IV (Жак Панталеон) (29 августа/4 сентября 1261 – 2 октября 1264)

183. Климент IV (Ги Фулькуа Ле Гро) (5/22 февраля 1265 – 29 ноября 1268)

184. Григорий Х (Тебальдо Висконти) (1 сентября 1271/27 марта 1272 – 10 января 1276)

185. Иннокентий V (Пьетро ди Тарантасиа) (21 января/ 22 февраля – 22 июня 1276)

186. Адриан V (Оттобоно Фиески) (11 июля – 18 августа 1276)

187. Иоанн XXI (Пьетро Юлиани) (16/20 сентября 1276 – 20 мая 1277)

188. Николай III (Джованни Гаэтано Орсини) (25 ноября/ 26 декабря 1277 –22 августа 1280)

189. Мартин IV (Симон де Брион) (22 февраля/ 23 марта 1281 – 29 марта 1285)

190. Гонорий IV (Джакомо Савелли) (2 апреля/ 20 мая 1285 – 3 апреля 1287)

191. Николай IV (Джироламо Маши) (22 февраля 1288 – 4 апреля 1292)

192. Целестин V (Пьетро дель Мурроне) (5 июля/ 29 августа – 13 декабря 1294)

193. Бонифаций VIII (Бенедетто Каэтани) (24 декабря 1294/ 23 января 1295 – 11 октября 1303)

194. Бенедикт XI (Никколо Боккасини) (22/27 октября 1303 – 7 июля 1304)

6. От Авиньонского пленения пап до Констанцского собора

195. Климент V (Бертран де Го) (5 июня/ 14 ноября 1305 – 20 апреля 1314)

196. Иоанн XXII (Жак Дюэз) (7 августа/ 5 сентября 1316 – 4 декабря 1334)

Николай V (Пьетро Райналлуччи) (антипапа) (12 мая 1328 –

25 августа 1330)

197. Бенедикт XII (Жак Фурнье) (20 декабря 1334 – 25 апреля 1342)

198. Климент VI (Пьер Роже) (7/19 мая 1342 – 6 декабря 1352)

199. Иннокентий VI (Этьен Обер) (18/30 декабря 1352 – 12 сентября 1362)

200. Урбан V (Гильом де Гримор) (28 сентября/ 6 ноября 1362 – 19 декабря 1370)

201. Григорий XI (Пьер Роже де Бофор) (30 декабря 1370/ 3 января 1371 – 26 марта 1378)

202. Урбан VI (Бартоломее Приньяно) (8/18 апреля 1378 – 15 октября 1389)

Климент VII (Роберт, граф Женевский) (антипапа) (20 сентября 1378 – 16 сентября 1394)

203. Бонифаций IX (Пьетро Томачелли) (2/9 ноября 1389 – 1 октября 1404)

Бенедикт XIII (Педро де Луна) (антипапа) (28 сентября 1394 – 26 июля 1417)

Климент VIII (10 июня 1423 – 26 июля 1429)

Бенедикт XIV (12 ноября 1425–1430).

204. Иннокентий VII (Козимо Мильорати) (17 октября/ 11 ноября 1404 – 6 ноября 1406)

205. Григорий XII (Анджело Коррер) (30 ноября/ 19 декабря 1406 – 4 июля 1415)

Александр V (Петр Филарго) (антипапа) (26 июня 1409 – 3 мая 1410)

Иоанн XXIII (Балтазар Косса) (антипапа) (17 мая 1410 – 29 мая 1415)

7. Папы эпохи Ренессанса

206. Мартин V (Оддо Колонна) (11/21 ноября 1417 – 20 февраля 1431)

Климент VIII (Гил Санчес Муньос) (антипапа) (10 июня 1423 – 26 июля 1429)

Бенедикт XIV (Бернард Ганьер) (антипапа) (1425–1430 [?])

207. Евгений IV (Габриэле Кондульмер) (3/11 марта 1431 – 23 февраля 1447)

Бенедикт XV (Жан Карьер) (антипапа) (1433–1438 [?])

Феликс V (Амадей, герцог Савойский) (антипапа) (5 ноября 1439 – 25 апреля 1449)

208. Николай V (Томмазо Парентучелли) (6/19 марта 1447 – 24 марта 1455)

209. Калликст III (Алонсо де Борха) (Борджа) (8/20 апреля 1455 – 6 августа 1458)

210. Пий II (Энеа Сильвио Пикколомини) (19 августа/ 3 сентября 1458 – 14 августа 1464)

211. Павел II (Пьетро Барбо) (30 августа/ 16 сентября 1464 – 26 июля 1471)

212. Сикст IV (Франческо делла Ровере) (1/9/25 августа 1471 – 12 августа 1484)

213. Иннокентий VIII (Джамбаттиста Чибо) (29 августа/ 12 сентября 1484 – 25 июля 1492)

214. Александр VI (Родриго де Борджиа) (11/26 августа 1492 – 18 августа 1503)

215. Пий III (Франческо Тодескини-Пикколомини) (22 сентября/1,8 октября – 18 октября 1503)

216. Юлий II (Джулиано делла Ровере) (1/26 октября 1503 – 21 февраля 1513)

217. Лев X (Джованни Медичи) (11/19 марта 1513 – 1 декабря 1521)

218. Адриан VI (Адриан Флоренс) (9 января/ 31 августа 1522 – 14 сентября 1523)

219. Климент VII (Джулио Медичи) (19/26 ноября 1523 – 25 сентября 1534)

220. Павел III (Алессандро Фарнезе) (13 октября/3 ноября 1534 – 10 ноября 1549)

8. Папы Реформации и Контрреформации

221. Юлий III (Джованни Мария Чокки дель Монте) (7/22 февраля 1550 – 23 марта 1555)

222. Марцелл II (Марчелло Червини) (9/10 апреля – 1 мая 1555)

223. Павел IV (Джанпьетро Караффа) (23/26 мая 1555 – 18 августа 1559)

224. Пий IV (Джованни Анджело Медичи) (25 декабря 1559/ 6 января 1560 – 9 декабря 1565)

225. Пий V (Антонио Микеле Гислиери) (7/17 января 1566 – 1 мая 1572)

226. Григорий XIII (Уго Бонкомпаньи) (13/25 мая 1572 – 10 апреля 1585)

227. Сикст V (Феличе Перетти) (24 апреля/ 1 мая 1585 – 27 августа 1590)

228. Урбан VII (Джамбаттиста Кастанья) (15–27 сентября 1590)

229. Григорий XIV (Никколо Сфондрати) (5/8 декабря 1590 – 16 октября 1591)

230. Иннокентий IX (Джованни Антонио Факкинетти) (29 октября/ 3 ноября – 30 декабря 1591)

231. Климент VIII (Ипполито Альдобрандини) (30 января/ 9 февраля 1592 – 3 марта 1605)

232. Лев XI (Алессандро Медичи) (1/10 апреля – 27 апреля 1605)

233. Павел V (Камилло Боргезе) (16/29 мая 1605 – 28 января 1621)

234. Григорий XV (Алессандро Людовизи) (9/14 февраля 1621 – 8 июля 1623)

235. Урбан VIII (Маффео Барберини) (6 августа/ 29 сентября 1623 – 29 июля 1644)

9. Упадок Папства. Эпоха Просвещения и буржуазных революций

236. Иннокентий X (Джамбаттиста Памфили) (15 сентября/ 4 октября 1644 – 7 января 1655)

237. Александр VII (Фабио Киджи) (7/18 апреля 1655 – 22 мая 1667)

238. Климент IX (Джулио Роспильози) (20/26 июня 1667 – 9 декабря 1669)

239. Климент X (Эмилио Альтьери) (29 апреля/ 11 мая 1670 – 22 июля 1676)

240. Иннокентий XI (Бенедетто Одескальки) (21 сентября / 4 октября 1676 – 12 августа 1689)

241. Александр VIII (Пьетро Оттобони) (6/16 октября 1689 – 1 февраля 1691)

242. Иннокентий XII (Антонио Пиньятелли) (12/15 июля 1691 – 27 сентября 1700)

243. Климент XI (Джованни Франческо Альбани) (23/30 ноября/ 8 декабря 1700 – 19 марта 1721)

244. Иннокентий XIII (Микеланджело деи Конти) (8/18 мая 1721 – 7 марта 1724)

245. Бенедикт XIII (Пьетро Франческо, герцог Орсини) (29 мая/ 4 июня 1724 – 21 февраля 1730)

246. Климент XII (Лоренцо Корсини) (12/16 июля 1730 – 6 февраля 1740)

247. Бенедикт XIV (Просперо Ламбертини) (17/22 августа 1740 – 3 мая 1758)

248. Климент XIII (Карло Реццонико) (6/16 июля 1758 – 2 февраля 1769)

249. Климент XIV (Джованни Винченцо Лоренцо Ганганелли) (19/28 мая/ 4 июня 1769 – 22 ноября 1774)

250. Пий VI (Джованни Анджело, граф Браски) (15/22 февраля 1775 – 29 августа 1799)

251. Пий VII (Барнаба Луиджи, граф Кьярамонти) (14/21 марта 1800 – 20 августа 1823)

252. Лев XII (Аннибале, граф делла Дженга) (28 сентября/ 5 октября 1823 – 10 февраля 1829)

253. Пий VIII (Франческо Саверио Кастильони) (31 марта/ 5 апреля 1829 – 30 ноября 1830)

254. Григорий XVI (Бартоломео Альберто Мауро Каппеллари) (2/6 февраля1831 – 1 июня 1846)

255. Пий IX (Джованни Мария, граф Мастаи-Ферретти) (16/21 июня 1846 –7 февраля 1878)

10. Папство в Новейшее время

256. Лев XIII (граф Джоакино Печчи) (20 февраля/ 3 марта 1878 – 20 июля 1903)

257. Пий X (Джузеппе Сарто) (4/9 августа 1903 – 20 августа 1914)

258. Бенедикт XV (маркиз Джакомо делла Кьеза) (3/6 сентября 1914 – 22 января 1922)

259. Пий XI (Акилле Ратти) (6/12 февраля 1922 – 10 февраля 1939)

260. Пий XII (Эудженио Пачелли) (2/12 марта 1939 – 9 октября 1958)

261. Иоанн XXIII (Анджело Джузеппе Ронкалли) (28 октября/ 4 ноября 1958 – 3 июня 1963)

262. Павел VI (Джованни Баттиста Монтини) (21/30 июня 1963 – 6 августа 1978)

263. Иоанн Павел I (Альбино Лучани) (26 августа/ 3 сентября 1978 – 28 сентября 1978)

264. Иоанн Павел II (Кароль Войтыла) (16/22 октября 1978 – 2 апреля 2005)

265. Бенедикт XVI (Йозеф Ратцингер) (19/24 апреля 2005 – 28 февраля 2013)

266. Франциск (Хорхе Марио Бергольо) (с 13/19 марта 2013)

Приложение 7. Католические наименования «докторов» – учителей Церкви

Doctor Amoris (Доктор любви) – Тереза из Лизьё

Doctor angelicus (Ангелический доктор) – Фома Аквинский

Doctor apostolicus (Апостолический доктор) – Лаврентий Бриндизийский

Doctor caritatis (Доктор милосердия) – Франциск Сальский

Doctor communis (Общий доктор) – Фома Аквинский

Doctor evangelicus (Евангелический доктор) – Антоний Падуанский

Doctor eximius (Превосходный, исключительный, выдающийся доктор) -Франсиско Суарес

Doctor invincibilis (Непобедимый доктор) – Уильям Оккам

Doctor (ad)mirabilis (Чудесный доктор) – Роджер Бэкон

Doctor subtilis (Остроумный доктор) – Дунс Скот

Doctor universalis (Всеобъемлющий доктор) – Альберт Великий

Doctor fundatisimus (Основательнейший доктор) – Эгидий Римский

Doctor ecstaticus (Восторженный доктор) – Дионисий Картезианец

Doctor solemnis (Торжественный доктор) – Генрих Гентский

Doctor christianissimus (Христианнейший доктор) – Иоанн Жерсон

Doctor seraphicus (Серафический доктор) – Бонавентура

Doctor gratiae (Доктор благодати) – бл. Августин, еп. Иппонский

Doctor Incarnationis (Доктор Воплощения) – свт. Кирилл Александрийский

Doctor magnificus (Великолепный доктор) – Ансельм Кентерберийский

Doctor marianus (Марианский доктор) – Ансельм Кентерберийский

Doctor mellifluus (Сладкозвучный доктор) – Бернард Клервосский

Doctor mysticus (Мистический доктор) – Иоанн Креста

Doctor orationis (Доктор молитвы) – Тереза Авильская

Doctor unitatis Ecclesiae (Доктор церковного единства) – Лев Великий, папа Римский

Doctor zelantissimus (Ревностнейший доктор) – Альфонс Лигуори

* * *

829

Les Registres de Boniface VIII. Recueil des bulles de ce pape publiée ou analysée d‵après les manuscrits originaux des archives du Vatican / G. Digard, M. Faucon, A. Thomas, R. Fawtier. T. 3. – Paris, 1921. Col. 888–890.

830

In margine legitur hie titulus, rubro atramento et eadem manu scriptus qua tenor capituli. Notatur ibidem crux nigro atramento scripta. Interpunctionis signa, quae in regesto reperiuntur, exscripsimus accurate.

831

PL 143, col. 1001–1004. См. Также: Acta et Scripta Quae de Controversiis Ecclesiae Graecae et Latinae Saeculo Undecimo Composita Extant, Leipzig &Marburg 1861, Documents VIII-X, pp. 150–154.

832

Patrologia Latina. T. 148. Col. 407–408.

833

PII IX Pontificis Maximi Acta. Pars Prima. Romae, MDCCCLIV. P. 597–619.

834

Книга чинов присоединения к Православию. Ч. 1. – Петроград: Синодальная типография, 1815. С. 1–10.

835

См.: Опарина Т. А. Греческий чин присоединений католиков к Православной Церкви в сербских и украинско-белорусских памятниках и их влияние на русскую традицию // Вестник церковной истории. 2010. № 1/2 (17/18). С. 215–231. Также см.: Алмазов А. История чинопоследований крещения и миропомазания (с приложениями). Казань, 1884; Серафимов А. А. Правила и практика Церкви относительно присоединения к православию неправославных христиан. Кострома, 1882; Он же [Сергий (Серафимов), еп.]. О правилах и чинопоследованиях принятия неправославных христиан в православную веру. Вятка, 1884; Он же. О правилах и чинопоследованиях принятия неправославных христиан в православную веру. Астрахань, 1904; Цыпин В., прот. Присоединение инославных: К вопросу о границах Церкви // Православная беседа. 1995. № 5–6; Suttner Ernst Chr. Überlegungen zu ekklesiologischen, kulturgeschichtlichen und sozialgeschichtlichen Fakten aus der Kirchengeschichte Südosteuropas und des östlichen Mitteleuropa im 16–18. Jahrhundert. Fribourg, 2007.

836

За основу списка взят список официального сайта Ватикана (http://w2.vatican.va/content/vatican/it/holy-father.html) с добавлением некоторых антипап и фамилий предстоятелей Римской кафедры.


Источник: Католицизм: Хрестоматия по предмету "Сравнительное богословие" / Сост. иерей Евгений Шилов. - Санкт-Петербург: Алетейя, 2020. - 572 с. (Независимый альянс).

Комментарии для сайта Cackle