А.Ч. Козаржевский

Источник

Занятие 22

§ 111. Слитные глаголы на -έω

Правила слияния: ε + ε = ει ε + η(ῃ) = η(ῃ) ε + ει = ει

ε + ο = ου ε + ω = ω ε + οι = οι

Спряжение слитного глагола на –έω

Activum

Indicativus Coniunctivus

Praesens Imperfectum

S. 1. κοσμῶ (έω) ἐκόσμουν (εον) κοσμῶ (έω)

2. κοσμεῖς (έεις) ἐκόσμεις (εες) κοσμῇς (έῃς)

3. κοσμεῖ (έει) ἐκόσμει (εε) κοσμῇ (έῃ)

Pl. 1. κοσμοῦμεν (έομεν) ἐκοσμοῦμεν (έομεν) κοσμῶμεν (έωμεν)

2. κοσμεῖτε (έετε) ἐκοσμεῖτε (έετε) κοσμῆτε (έητε)

3. κοσμοῦσι(ν) (έονσι) ἐκόσμουν (εον) κοσμῶσι(ν) (έωνσι)

Optativus Imperativus Infinitivus

S. 1. κοσμοίην (εοίην), -οῖμι κοσμεῖν (έεν)

2. κοσμοίης (εοίης), -οῖς κόσμει (εε)

3. κοσμοίη (εοίη), -οῖ κοσμείτω (εέτω) Participium

Pl. 1. κοσμοῖμεν (έοιμεν) κοσμῶν (έων)

2. κοσμοῖτε (έοιτε) κοσμεῖτε (έετε) κοσμοῦσα (έοντϳα)

3. κοσμοῖεν (έοιεν) κοσμούντων (εόντων) κοσμοῦν (έον)

Medium-passivum

Indicativus Coniunctivus

Praesens Imperfectum

S. 1. κοσμοῦμαι (έομαι) ἐκοσμούμην (εόμην) κοσμῶμαι (έωμαι)

2. κοσμῇ (έῃ) ἐκοσμοῦ (έεσο) κοσμῇ (έῃ)

3. κοσμεῖται (έεται) ἐκοσμεῖτο (έετο) κοσμῆται (έηται)

Pl. 1. κοσμούμεθα (εόμεθα) ἐκοσμούμεθα (εόμεθα) κοσμώμεθα (εώμεθα)

2. κοσμεῖσθε (έεσθε) ἐκοσμεῖσθε (έεσθε) κοσμῆσθε (έησθε)

3. κοσμοῦνται (έονται) ἐκοσμοῦντο (έοντο) κοσμῶνται (έωνται)

Optativus Imperativus Infinitivus

S. 1. κοσμοίμην (εοίμην) κοσμεῖσθαι (έεσθαι)

2. κοσμοῖο (έοιο) κοσμοῦ (εέσο)

3. κοσμοῖτο (έοιτο) κοσμείσθω (έεσθω) Participum

Pl. 1. κοσμοίμεθα (εοίμεθα) κοσμούμενος (εόμενος)

2. κοσμοῖσθε (έοισθε) κοσμεῖσθε (έεσθε) κοσμουμένη (εομένη)

3. κοσμοῖντο (έοιντο) κοσμείσθων (εέσθων) κοσμούμενον (εόμενον)

В односложных глагольных основах на ε слияние происходит только в ει. Остальные формы неслитные. Например: πλέω плыву.

Так же спрягается глагол δέομαι нуждаюсь, прошу, безлично δεῖ нужно; но глагол δέω связываю претерпевает слияние во всех формах: δῶ, δεῖς, δεῖ, δοῦμεν...; но πλέω, πλεῖς... πλέομεν.

§ 112. Последовательность (согласование) наклонений

Выше (§ 15) было объяснено, что все шесть времен греческого глагола делятся на главные и исторические времена. Следует добавить, что конъюнктив и императив считаются главными формами (независимо от их времени), а оптатив и praesens historicum (§ 16) историческими.

Правило последовательности (согласования) наклонений в общем сводится к следующему: если глагол-сказуемое в управляющем предложении употреблен в главном времени, то глагол в придаточном предложении ставится в конъюнктиве; если в управляющем предложении историческое время, то в придаточном вместо индикатива или конъюнктива может быть употреблен оптатив. Это правило, называемое по-латыни consecutio modorum, наиболее полно применяется в целевых предложениях и в дополнительных, зависящих от глаголов, выражающих боязнь (§§ 113, 122).

§ 113. Дополнительные предложения

В дополнительных предложениях, зависящих от глаголов, выражающих боязнь, применяется правило последовательности наклонений: конъюнктив после главных времен, оптатив – после исторических. Союз μή что, чтобы не обозначает нечто нежелаемое, союз μὴ οὐ что не – нечто желаемое:

φοβοῦμαι, μή τι πάσχῃς боюсь, как бы ты чего не потерпел;

ἐφοβούμην, μή τι πάσχοις я боялся, как бы ты чего не потерпел.

Дополнительные предложения, зависящие от глаголов, выражающих чувства, душевные аффекты, говорение, вводятся союзами ὅτι, ὡς что, чтобы. В таких предложениях после главных времен употребляется индикатив, который после исторических времен может переходить в оптатив. Например: οἱ στρατηγοὶ ἐθαύμαζον, ὅτι Κῦρος οὔτε ἄλλον πέμποι, οὔτε αὐτὸς φαίνοιτο стратеги удивлялись, что Кир никого другого не посылает, ни сам не появляется.

Как говорилось выше (§§ 38, 45), в зависимости от глаголов со значением говоритъ могут быть употреблены инфинитивные обороты, а в зависимости от глаголов, выражающих чувства и душевные аффекты, – accusativus cum participio.

Περὶ Ἀχιλλέως

Πενθεσίλεια, ἡ τῶν Ἀμαζόνων βασίλεια, Ἄρεως μὲν θυγάτηρ, Θρᾷττα δὲ τὸ γένος, τοῖς Τρωσὶ ἐν τῷ πρὸς Ἀχαιοὺς πολεμῳ βοηθεῖ, ἀλλὰ κτείνει αὐτὴν ἀριστεύουσαν Ἀχιλλεύς, οἱ δὲ Τρώες εὐπρεπῶς αὐτὴν θάπτουσιν. Ὁ δὲ Ἀχιλλεὺς καὶ Θερσίτην ἀναιρεῖ, λοιδορούμενος πρὸς αὐτοῦ καὶ ὀνειδιζόμενος ὡς τῆς Πενθεσιλείας ἐρῶν∙ καὶ ἐκ τούτου στάσις γίγνεται τοῖς Ἀχαιοῖς περὶ τοῦ Θερσίτου φόνου. Μετὰ δὲ ταῦτα ὁ Ἀχιλλεὺς εἰς Λέσβον πλεῖ καὶ θύων Ἀπόλλωνι καὶ Ἀρτέμιδι καὶ Λητοῖ καθαίρεται τοῦ φόνου ὑπ’ Ὀδυσσέως.

Περὶ Γαλακτοφάγων

Γαλακτοφάγοι, Σκυθικὸν ἔθνος, οἰκίας οὐκ ἔχουσιν, ὥσπερ καὶ οἱ πλεῖστοι Σκυθῶν∙ τροφὴν δ’ ἔχουσι γάλα μόνον ἵππειον, ἐξ οὖ τυρὸν ποιοῦντες ἐσθίουσιν∙ διὰ τοῦτό εἰσι καὶ δυσμαχότατοι, σὺν ἑαυτοῖς πανταχοῦ τὴν τροφὴν ἔχοντες. Εἰσι δὲ καὶ δικαιότατοι∙ παρὰ τούτοις οὐδεὶς οὔτε φθονῶν ἐστιν οὔτε μισῶν οὔτε φοβούμενος διὰ τὴν τοῦ βίου κοινότητα καὶ δικαιοσύνην. Μάχιμοι δ’ οὐχ ἦττον αὐτῶν αἱ γυναῖκες, ἢ οἱ ἄνδρες καὶ συμπολεμοῦσιν αὐτοῖς (Στοβαῖος).

1. Μασσαγέται κατοικοῦσιν οἱ μὲν ὄρη, οἱ δὲ πεδία, οἱ δὲ ἕλη. 2. Πάντα ῥεῖ καὶ οὐδὲν μένει (Ἡράκλειτος). 3. Ἐλέφαντα ἐκ μυίας ποιεῖς 4. Ὃν γὰρ θεοὶ φιλοῦσιν, ἀποθνήσκει νέος. 5. Ὀρφεὺς ᾄδων ἐκίνει λίθους καὶ δένδρα. 6. Ἅπαντα τὰ ζητούμενα εὑρίσκεται. 7. Τίς οὐκ ἂν φιλοίη τοὺς ἑαυτοῦ γονέας; 8. Αἱ τέχναι τὴν φύσιν μιμοῦνται. 9. Μιμοῦ τὰ σεμνά, μὴ κακοὺς μιμοῦ τρόπους. 10. Οἱ Ἀθηναῖοι πολιορκούμενοι κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν ἠπόρουν, τί χρὴ ποιεῖν οὔτε νεῶν οὔτε συμμάχων αὐτοῖς ὄντων (§ 125) οὔτε σίτου. 11. Ἃ ψέγομεν ἡμεῖς, ταῦτα μὴ μιμώμεθα. 12. Κυβερνήτου νοσοῦντος ὅλον τὸ πλοῖον κινδυνεύει. 13. Οἱ Σπαρτιᾶται φοβούμενοι, μὴ οἱ πολῖται ὑπὸ τῶν ξένων διαφθείροιντο, ξενηλασίας ἐποιοῦντο. 14. Παρὰ τοῖς Ἕλλησιν οἱ τῆς πατρίδος εὐεργέται ἐν πρυτανείῳ ἐσιτοῦντο. 15. Ἔλεγον πολλοί, ὅτι παντὸς ἄξια λέγοι Σκύθης. 16. Ὁ στρατηγὸς λέγει, ὅτι δεῖ μάχεσθαι. 17. Φοβοῦμαι, μὴ νοσῇς∙ ὁρῶ σε γὰρ ἀθυμοῦντα. 18. Ἀποροῦμεν, τί ποιῶμεν. 19. Κῦρος ἐν φόβῳ ἦν, μὴ οὐ μάχοιτο βασιλεύς. 20. Κλέαρχος ἐπολέμει τοῖς Θρᾳξί τοῖς ὑπὲρ Ἑλλήσποντον οἰκοῦσι καὶ ὠφελει τοὺς Ἕλληνας. 21. Ξενοφῶν Ἀττικὴ μέλιττα ἐκαλεῖτο. 22. Ὀργὴ φιλοῦντος μικρὸν ἰσχύει χρόνον.

Упражнения. Проспрягать во всех формах презенсной системы глагол ποιέω. Определить части речи и их формы:

φιλοῦσι (2), φίλων, φιλῶν, φιλεῖσθε (2), φιλούντων (2), εὐτυχής, εὐτυχῇς, εὐτυχεῖς (2), φόβου, φοβοῦ, φθόνῳ, φθονῶ (2).


Источник: Учебник древнегреческого языка: для нефилологических факультетов высших учебных заведений / А.Ч. Козаржевский. - Изд. 4-е. - Москва: Греко-латинский кабинет Ю.А. Шичалина, 2002. - 456 с.

Комментарии для сайта Cackle