И. Ивашковский

Источник

Вольность

Libertas. Полезна та в., которая не выходит из пределов, utilis est libertas, quæ non transit, non excedit modum. Безразсудная в., insanus libertatis amor. Законы суть хранители вольности, leges libertatis custodes. Возвратить вольность, libertatem recuperare. 2) Дать слуге вольность, servo libertatem dare; servum manumittere; in libertatem vocare. Народ лишить вольности, populi libertatem adimere. Вольность отечественная не в том состоит, чтобы делать все, что кому угодно, libertas in societate non in eo est posita, ut unicuique licæt facere id, quod lubet. 3) Вольность стихотворческая, licentia poëtica. – Вольный, волен, liber, voluntarius. Вольное войско, copiæ vohintariorum; milites voluntarii. Вольный народ, libera gens; В город, libera civitas; municipium, Вольная пристань, portus liber. Вольный человек, homo liber, ingenuus; corpus liberum; manumissus. 4) Волному быть, liberum esse; sui juris, suæ potestatis esse; in sua potestate. Я совершенна волен, mihi omnia ex me ipso apta sunt (не требую ни от кого помощи). Я волен в моем имении, tota bonorum роtestas mеа est. В этом ты волен, facies ut collibuerit. 5) Protervus, petulans. Дети у него очень вольны, liberos habet bene petulantes; ejus liberi multa petulanter agunt. Вольный воздух, patens, apertum, vacuum, liberum cœlum. На вольном воздухе, in aperto, sub divo. Вольный дом, lupanar; domus meretricia. Вольный жар, pruina; candentes carbones. Вольный пар (в банях), calor temperatus. Вольная погода, cœli indulgentia (Virg.). Вольный слог, oratio libere fluens. Вольные стихи, versus molles et parum pudici; carmina obscœna. b) Versus metrici tantum. Вольная (непринужденная) жизнь, licentia. Слишком вольная ж., licentior vita. Вольное подражание, libera imitatio. Вольное (дурное) обращение, procacitas; protervitas. С дураком и Бог не волен, (prov.), ut insanus sapiat sitque bonæ frugi, frustra coneris. Вольиому воля, спасенному рай, sua quisque voluntate frui cupit, fruens sua quisque voluntate in cœlo sibi esse videtur; nihil ab insano ad spem ostenditur. – Волю, (sl.), velle. Аще волиши, si tibi placeat или si velis. – Воля, voluntas (сила желать). У всякого своя воля, velle suum cuique est. Разум должен править волей, voluntas consiliis rationis regi debet. 6) Voluntas, animus. Это моя воля, sic placitum, ita mihi placuit; ita hoc volo. Противиться чьей воли, alicui repugnare; alicujus imperium detrectare. Твердое и постоянное желaниe, perpetua et constans voluntas. Исполнять волю другого, parere alicui; alicui morem gerere, gratificari. Необходимо, чтобы исполнена была воля победителя, necesse est, ut еа fiant, quæ victor velit.– Я это сделал, потому что его была воля, feci ex ejus voluntate. Сообразоваться с чьей волей, conformare se ad alienjus valuntatem. Сообразоваться во всем с чьей волей, alterius ad voluntatem nutumque totum se convertere; ad arbitrium et nutum se accomodare, se fingere; nutu et arbitrio omnia agere. Это дают на мою волю, datur mihi facultas, ut id meo arbitratu faciam. Это против моей воли, т.е. несогласно с моей волей, hoc est a voluntate sejunctum. Против воли Цезаря, contra Cæsaris nutum. Делать, поступать по своей воле, more suo vivere. Предоставить на волю судей, judicum arbitrio causam permittere. Это ваша была воля, ita voluisti! ita tibi placitum est! Воля ваша, я не поеду, facias, quæcunque tibi placeant, ego non proficiscar. Жить по чьей воле, voluntati aiicujus parere, morigerari. He хотеть поступать пo чьей воле, minus ex voluntate alicujus facerе. Против воли быть принужденому сражаться, iugratiis ad depugnandum cogi. Это состоит в твоей воле, in tua potestate situm, positum est; penes te est, a te pendet. Против моей воли, me invite, repugnante. Сделать что против чьей воли, contra alicujus voluntatem, adversa ab alicujus voluntate, aliquo nolente, aliquo invito, abnuente aliquo facere. Лишняя воля, immodica libertas, lascivia. Дать кому волю, aliquem non coërcere; alicui optionem dare, (при выборе). Дать большую волю солдатам, milites laxiore imperio habere. He давай ему воли, intra limites suos coërce. Ты не хорошо делаешь, что рукам даешь волю, facis indigne, qui non abstineas manum. – Дал детям волю, commisit, ut liberi non pareant (если продолжают не слушаться) non parerent. Дай мне это на волю, sine me in bac re gerere mihi morem. Это предоставили на вашу волю, hoc ad tuum arbitrium confer. Это не в моей воле, hoc non est arbitrii mei. Он сделал это из доброй воли, id fecit sua sponte, suapte sponte; per se ultro, libenter. Переломить чью волю, voluntatem или animum frangere; libidinem frangere (упрямство). Волю принимать за самое дело, voluntatem или animum pro re probare. Должно волю принимать за самое дело: a) voluisse или velle sat est, vo untas probanda est pro re. b) (По недостатку сил) ut desint vires, tamen laudanda est voluntas. – Последняя воля умирающего, ultima morientis voluntas. 7) Arbitrium, sensus, consensus, assensus. С моей воли, me consentiente, me probante. Я, по воле родителей, избрал этот род жизни, banc vitæ rationem consensu parentum inii. 8) Libertas. Отпустить крепостного человека на волю, servo libertatem dare; servum manumittere. Выпустить узника на волю, comprehensum e custodia emittere. Волей, с воли, sponte, ultro; ipse, a, um. Он волей записался в военную службу, sponte или ipse nomen professus est. Она с воли вышла за крепостного, ipsa servo nupsit.


Источник: Полный русско-латинский словарь, составленный заслуженным профессором Московского университета, статским советником И. Ивашковским, значительно обогащенный словами и примерами, заимствованными из латинских и русских писателей, прозаиков и стихотворцев, удостоенный Императорскою Академиею наук Демидовской премии : В 4 част. - Санкт-Петербург : И. Эйнерлинг, 1849-1853. / Ч. 1. - 1849. - VI, 1064 стб.; Ч. 2. - 1850. - 1070 стб.; Ч. 3. - 1850. - 874 стб.; Ч. 4. - 1853. - 816 стб.

Комментарии для сайта Cackle