Πρὸς τὸν πατριάρχην Ἱεροσολύμων Κύριλλον 27 φεβρουαρίου 1850

Ἐνδυναμωθεὶς δὶα τῶν εὐλογῶν τῆς μακαριότητός της, ἃς μὲ ἐφοδιάσατε ἐν τῷ τέλει τῆς ἀπὸ Κωνσταντινουπόλεως ἀναχωρήσεώς μου, καὶ φθάσας εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν Ἱερουσαλήμ, οἱ ἐν ἁγίῳ πνεύματι ἁγαπητοὶ ἀδελφοὶ ἀρχιερεῖς καὶ συλλειτουργοὶ τῆς ὑμετέρας μακαριότητος, καὶ πάντες οἱ παρὰ τῷ παναγίῳ καὶ ζωοδόχῳ τάφῳ τοῦ Κυρίου κοπιῶντες μὲ ἐδέχθησαν μὲ τὴν ἐν αὐτοῖς προτέραν ἐμφωλεύουσαν ἀγάπην. Ἐν τῇ ἁγίᾳ πόλει τὰ πάντα καλῶς εὐθύνονται. Ἓν μόνον μᾶς λείπει, ὁ οἰκοκύρις ἐν τῇ οἰκίᾳ, ὁ ἐργάτης ἐν τῇ ἀμπέλῳ, ὁ ποιμὴν παρὰ τῇ ποίμνῃ, ὁ πατριάρχης ἐν τῷ τοῦ ἀποστόλου Ἰακώβου θρόνῳ. Ἐπιστρέψατε οὖ πρὸς ἡμᾶς ταχύτερον, πάτερ μακαριώτατε καὶ περιποθεινότατε, ἡμεῖς ἀνυπομόνως σᾶς περιμένομεν. Ἀλλ’ ἐπιφέρετε μεθ’ ἑαυτοῦ καὶ διαταγὴν παρὰ τοῦ ὑμετέρου βασιλέως, πρὸς ἀνανέωσιν τοῦ ἐπὶ τοῦ ἁγίου τάφου θόλου, καθότι εἱς τὸ ἄκρον ἐσαθρώθη καὶ μᾶς τρομάζει διὰ τῆς πτώσεώς του. Πρὸς τούτοις καὶ ἡμᾶς ἀναγκαιεῖ νέα καὶ ἁρμόδιος καὶ καὶ ἡσυχαστικὴ κατασκευὴ οἴκου. Ἄνευ δὲ τῆς παρουσίας καὶ διευθύνσεώς σας οὐδὲν δυνάμεθα ποιῆσαι. Κατὰ τὴν ἐμὴν γνώμην πολὺ κάλλιόν ἐστι νὰ κτισθῇ αὐτὴ ἡ οἰκία εἰς τὴν εὐθεῖαν ὁδὸν τὴν κειμένην ἀντικρὺ τοῦ ὐμετέρου πατριαρχικοῦ κήπου, παρὰ ἐν ἑτέρῳ δήποτε τόπῳ, καὶ νὰ συνενωθῇ μὲ τὸ νῦν ἡμετέρον ἀρχονταρίκιον, οὕτως ὥστε καὶ τὸ παρεκκλήσιον τὸ ἐπ’ ὀνόματι Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου διαιρεθῇ δι’ ἡμᾶς, ἡ δὲ ἐκκλησία τῶν ἀρχαγγέλων διὰ τοὺς λοιποὺς προσκυνητάς. Ποιήσατε χάριν, δέσποτα ἅγιε, καὶ σπεύσετε τὸ ταχύτερον εἰς τὴν κατασκευὴν τοῦ οἴκου τούτου δι’ ἡμᾶς. Μένετε βέβαιος, ὅτι εἰς βορρᾶν τιμηθήσεται αὐτὸ τὸ ὑμέτερον καλὸν ἔργον ὡς δεῖ. Ἐν τῷ μεταξὺ ὡφελούμενος εἰς τὸν ἐνεστῶσα ἀργὸν καιρὸν ἀναχωρῶ μεθ’ ὅλης τῆς συνοδίας μας εἰς τὰς μονὰς τοῦ ἁγίου Ἀντωνίου, Παύλου Θηβαίου, Μακαρίου τοῦ Μεγάλου καὶ εἰς μονὴν τοῦ Σινᾶ· περὶ τὰς 20 μαρτίου πάντες ἡμεῖς ἀναχωροῦμεν εἰς Αἴγυπτον. Εὐλογήσατε οὖν ἡμᾶς εἰς ὁδὸν μακρυνὴν καὶ τεθλιμμένην. Παρὰ τοῖς τέκνοις πάντοτε πολλαὶ παρακλήσεις πρὸς τὸν πατέρα. Τολμῶ τοιγαροῦν παρακαλέσαι ὑμᾶς ἀκόμη διὰ δύο τρεῖς ἐκτελέσεις. Καὶ πρῶτον δῆλόν μοι, ὅτι ἐν ἐνὶ κώδικι φυλαττομένῳ ἐν τῇ τοῦ ἁγίου τάφου ἐν Κωνσταντινουπόλει μετοχίου βιβλιοθήκῃ ἐμπεριέχεται μία ἐπιστολὴ τοῦ ἀρχιεπισκόπου Γάζης Παϊσίου εἰς τὴν Ἐρδελίαν (1636 ἔτ.). Προστάξετε οὖν, δέσποτα ἅγιε, διὰ νὰ ἀντιγράψουν δι’ ἐμὲ αὐτὴν τὴν ἐπιστολήν, μεγάλως γὰρ μὲ ἀναγκαιεῖ. Δεύτερον, εἷς βιβλιοπώλης ἀπὸ Κωνσταντινούπολιν μοὶ ἔπεμπε 10,000 γροσίων βιβλία καὶ εἶμαι ὑπόχρεος διὰ νὰ τοῦ τὰ ἐμβάσω. Ἀλλ’ ἐπειδὴ οὐχ οὕτω ἐστὶ κοπιαστικὴ ὅσον ζημιωτικὴ ἡ ἔμβασις, διὰ τοῦτο εὐκολαίνετέ με εἰς τὸ νὰ πληρώσητε εἰς τὸν βιβλιοπώλην ταύτην τὴν χρηματικὴν ποσότητα, ὅταν θέλῃ ἐμφανισθῇ αὐτὸς εἰς τὴν ὑμετέραν μακαριότητα μὲ τὸ γράμμα μου. Ἐγὼ δὲ ἐγχειρίζω αὐτὴν ὧδε εἰς τὸ ταμεῖον τοῦ ἁγίου τάφου εἰς ῥωσσικὰ φλωρία. Ὁ ἐπίτροπος αὐτῆς, πανιερώτατος κῦρ Μελέτιος μὲ ὑποσχέθη ταύτην τὴν χάριν, ἀλλὰ καὶ ὑμᾶς παρακαλῶ, ἵνα μὲ ἐξοφλίσητε μετὰ τοῦ βιβλιοπώλου. Ὅμως αὐτὴ ἡ ὑπόθεσις θὰ ἐμβῇ εἰς ἔργον κατὰ μάϊον ἢ ἰούνιον. Τρίτον, τολμῶ ἐκ νέου νὰ παρακαλέσω τὴν ὑμετέραν μακαριότητα, ἵνα ἀναγγείλῃ τὴν ἐπιθυμίαν της τῷ γνωστῷ ὑμῖν κῦρ Καϊμακάνῃ. Ἐκεῖνος γὰρ ἐπιστρέφει τὸ χρέος του εἰς τὸ ταμεῖον τοῦ ἁγίου τάφου τὴν αὐτὴν ὥραν ὡς λάβει τὸ ποθούμενον.