А.Ч. Козаржевский

Источник

Грамматический справочник

(Цифры обозначают параграфы грамматической части учебника)

Письмо

Алфавит (§ 1). Буквенные обозначения чисел (§ 75). Обозначение мер в надписях (Приложение 3). Надстрочные знаки (§ 6). Знаки препинания (§ 9).

Фонетика

Произношение гласных и дифтонгов (§ 2). Классификация согласных и их произношение (§ 3). Придыхание (§ 4).

Особенности Рейхлиновой системы произношения

β произносится как «в»: βάρβαρος [ва́рварос] чужеземец;

π озвончается в «б» после μ, ν: ἄμπελος [а́мбелос] виноградник, ἐν Πελοποννήσῳ [эн Белопонни́со] в Пелопоннесе;

κ озвончается в «г» после γ и ν: ἄγκυρά [а́нгира] якорь;

τ озвончается в «д» после ν: ἀντί [анди́] вместо;

θ произносится как «ф»: θεός [фео́с] бог;

η произносится как «и»: ἦθος [и́фос] нрав;

υ произносится как «и»: Ὄλυμπος [О́лимбос] Олимп;

αι произносится как «э»: Καῖσαρ [Кэ́сар] Цезарь;

ει, οι, υι произносится как «и»: Νεῖλος [Ни́лос] Нил, ποιμήν [пими́н] пастух, ἀγυιά [агиа́] улица;

αυ, ευ, ηυ перед гласными, перед звонкими взрывными и сонорными произносится как «ав», «эв», «ив»: ταῦρος [та́врос] бык, εὐγενής [эвгени́с] благородный, ηὐλιζόμην [ивлизо́мин] я располагался на ночлег;

αυ, ευ, ηυ перед остальными звуками произносится как «аф», «эф», «иф»: αὐτός [афто́с] сам, εὔπορος [э́фпорос] удобный, ηὔχουν [и́фхун] я хвастал;

Густое придыхание не воспроизводится: Ὅμηρος [О́мирос] Гомер.

Слияние гласных звуков (§§ 23, 24, 47, 109, 111, 114)

Таблица определения слившихся слогов

α = α+α, ε, η = ε+α = ο+α

ᾳ = α+ᾳ, ει, ῃ

αι = α+αι, ει, ι = ε+αι = ο+αι

ει = = ε+ε, ει, ι

η = = ε+α, η

ῃ = = ε+αι, ῃ

οι = = ε+οι = ο+ει, ι , οι, ῃ

ου = = ε+ο, ου = ο+ε, ο, ου

ω = α+ο, ου, ω = ε+ω = ο+α, η, ω

ῳ = α+οι, ῳ = ε+ῳ = ο+ῃ, ῳ

Удлинение гласных (§§ 18, 116, 120, 127, 132)

α – ᾱ, η; ε – η; ο – ω; ῐ – ῑ; ῠ – ῡ

αι – ᾳ, ῃ; ει – ῃ; οι – ῳ; αυ – αυ, ηυ; ευ – ηυ

Заменительное растяжение гласных

(§§ 42–44, 120, 132, 133, 136)

α – ᾱ, η; ε – ει; ο – ου; ῐ – ῑ; ῠ – ῡ

Kpacuc (§21)

Красис (смешение) происходит при артикле, союзе καί и приставке προ-, причем йота второго из сливающихся элементов становится подписной: τὸ ὄνομα = τοὔνομα, ὁ ἄνθρωπος = ἅνθρωπος, καλὸς καὶ ἀγαθός = καλὸς κἀγαθός, καὶ εἶτα = κᾆτα, προέλεγον = προύλεγον.

Элизия (§§ 18, 145)

Элизия (отпадение конечного гласного) происходит не только на стыке приставки и корня (или его приращения), но и при встрече слов, из которых одно оканчивается на гласный, а другое с гласного же начинается, причем взрывной согласный перед гласным с густым придыханием становится придыхательным: ἀντ’ ἐκείνου = ἀντὶ ἐκείνου; εἰμ’ ἄνθρωπος = εἰμὶ ἄνθρωπος, καθ’ ἡμέραν = κατὰ ἡμέραν. Элизия обозначается апострофом.

Чередование гласных (§§ 47, 128, 140, 144, 151)

ε–ο: γένος род – γένους (γενεσος),

στρέφω поворачивать – ἔστροφα

ει–οι–ι: λείπω оставлять – λέλοιπα – ἔλιπον,

εἰδώς – οἶδα – ἴσμεν (ἴδμεν) знать;

ευ–ου–υ: φεύγω – ἔφυγον бежать,

σπεύδω спешить – σπουδή поспешность.

Кроме того, в глаголах на -μι первой группы происходит чередование сильной и слабой ступеней корня.

Сокращение долгого гласного (§57)

ναῦς (гомер. νηῦς) корабль, Ζεύς (гомеровский асс. Ζῆνα).

Перестановка количества (§§ 50, 56)

βασιλέως из βασιλῆος басилей, πόλεως из πόληος город.

Йота в сочетании с согласными (§§ 66, 70, 117, 124, 136)

κj, χj = ττ (σσ): φυλάττω из φυλάκjω сторожить,

ἐλάττων из ἐλάχjων меньший,

γj, δj = ζ: μείζων из μέγjων больший,

σχίζω из σχίδjω делить, λj = λλ: ἀγγέλλω из ἀγγέλjω возвещать,

αvj, αρj, ενj, ερj = αιν, αιρ, ειν, ειρ:

φαίνω из φάνjω показывать,

αἴρω из ἄρjω поднимать,

τείνω из τένjω тянуть,

φθείρω из φθέρjω губить,

ῐvj, ῠνj = ῑν, ῡν: κρῑνω из κρ´ῐvjω судить,

ἀμῡνω из ἀμ´ῠνjω отражать.

Взаимодействие взрывных звуков с другими звуками (§§ 36, 37, 40, 116, 130, 132)


Конечные звуки Н а ч а л ь н ы е з в у к и
μ σ τ θ
Губные (β, π, φ) μμ ψ πτ φθ
Заднеязычные (γ, κ, χ) γμ ξ κτ χθ
Переднеязычные (δ, τ, θ) σμ σ στ σθ

Взаимодействие сонорных звуков с другими звуками (§§ 29, 136)


Конечный звук Н а ч а л ь н ы е з в у к и
губные (β, π, φ) переднеязычные (δ, τ, θ) заднеязычные (γ, κ, χ) сонорные (λ, μ, ρ)
ν μπ μβ μφ νδ ντ νθ γγ γκ γχ λλ μμ ῤῥ

ν перед ς выпадает. Примеры: σύνταξις построение, ἔμπειρος (ἐν) опытный, ἐγγύς вблизи, συγκαλέω (συν) созывать, συγχέω (συν) сливать, συλλέγω (συν) собирать, ἐμμένω (ἐν) оставаться, συῤῥέω (συν) стекаться, δελφίς – δελφίνος дельфин.

λν – λλ: ὄλλυμι из ὄλνυμι губить.

Исчезновение ντ перед σ (§§ 42, 43)

γίγας – γίγαντος гигант, ὀδούς – ὀδόντος зуб, χαρίεις – χαρίεντος приятный, δεικνύς – δεικνύντος показывающий.

Исчезновение сигмы (§§ 31, 47, 48, 117, 130)

перед другой сигмой: γένεσι из γένεσσι от γένος род,

между гласными: γένη из γένεσα от γένος род,

между согласными: γέγραφθε из γέγραφσθε от γράφω писать.

Переход начальной сигмы перед гласными в густое придыхание (§ 144)

ἵστημι из σίστημι ставить, ἑπτά из σεπτά семь.

Следы дигаммы (§§ 56, 57, 117)

βασιλέως из βασιλῆϝος от βασιλεύς басилей; βοός из βοϝός от βοῦς бык; νηός из ναϝός от ναῦς корабль; νέος из νέϝος новый, молодой; οἶκος из ϝοῖκος дом; πλέω из πλέϝω плыть (будущ. πλεύσομαι).

Диссимиляция придыхательных согласных (§§ 37, 66, 128, 149)

θαυμάζω удивляться – τεθαύμακα

φύω рождаться – πέφυκα

χωρέω уходить – κεχώρηκα

τίθημι класть – τέθηκα – ἐτέθην

θρίξ волос – τριχός

ταχύς быстрый – θάττων

Подвижные конечные согласные

1. Приставное ν – ἐφελκυστικόν (§ 16) находится после окончаний -σι и в форме 3-го л. ед. числа на ε перед гласным следующего слова, в конце предложения и вообще перед знаками препинания: ἔλυε(ν), λύουσι(ν), εἰσί(ν) (а также ἐστί(ν)), πᾶσι(ν), Ἀθήνησι(ν). εἴκοσι(ν), παντάπασι(ν).

2. Конечная сигма в некоторых словах перед начальными согласными следующего слова опускается: οὕτω(ς) так, ἄχρι(ς) и μέχρι(ς) вплоть, пока.

3. В предлоге ἐξ из ξ перед согласными переходит в κ.

4. В отрицании οὐ (не) перед согласными придыхательными и перед гласными с густым придыханием появляется χ, перед гласными с тонким придыханием – κ.

Ударение (§ 5)

Проклитики (§ 7)

Энклитики (§ 8)

а) Все формы неопределенного местоимения τίς, τί (§ 99).

б) Формы косвенных падежей ед. числа личных местоимений (§ 84).

в) Двусложные формы презенсного индикатива глаголов εἰμί (§ 125) и φημί (§ 160).

г) Неопределенные наречия: πού где-нибудь, πῄ как-нибудь, ποί куда-нибудь, ποτέ когда-нибудь, ποθέν откуда-нибудь, πῶς как-нибудь.

д) Частицы γέ по крайней мере, τέ и, τοί конечно, νύν ну, πέρ именно и др., а также частица δέ в постпозитивном положении: οἴκαδε домой, ὅδε этот и т. п.

Морфология

Склонение

Общие сведения о склонении существительных и прилагательных (§10)

Таблица конечных элементов трех склонений

I II III
f. m. m. – f. n. m. – f. n.
Singularis
N. -ᾰᾱ,η -ᾱς, -ης -ος -ον – -ς –
G. -ᾱς, -ης -ου -ου -ος (-ους, -ως)
D. -ᾳ, -ῃ -ῳ -ῐ (-ει)
Acc. -ᾰν/ᾱν, -ην, -ᾱν, -ην -ον =N. -ᾰ, -ν =N.
V. =N. -α, =N. -ε =N. –, =N.
Pluralis
N., V. -αι -οι -ᾰ -ες (-εις) -ᾰ, -η
G. -ων -ων -ων
D. -αις -οις -σῐ(ν)
Acc. -ᾱς -ους =N. -ᾰς (-εις) =N.

Существительное

I склонение существительных женского рода (§ 12), мужского рода (§ 14), слитное (§ 23).

II склонение существительных мужского, среднего и женского рода (§ 19), слитное (§ 24), аттическое (§ 26).

III склонение существительных: общие сведения (§ 28), существительные с основами на сонорные (§ 29), губные (§ 36), заднеязычные (§ 37), переднеязычные (§ 40), ντ (§ 42), σ (§ 47), ι (§ 50), υ (§ 51 ), ο/οι, ω (§ 53), ευ (§ 56), одиночные существительные с основами на дифтонги-дигамму (§ 57); существительные с особенностями в образовании форм: πατήρ, μήτηρ, θυγάτηρ, ἀνήρ, ἀστήρ, γαστήρ. ἔαρ, Δημήτηρ, χείρ, μάρτυς, κύων, Ἀπόλλων, Ποσειδῶν (§ 29), γυνή (§ 37), παῖς, πούς, γόνυ, δόρυ, ὕδωρ, φρέαρ, ἦμαρ, ἦπαρ, ὄναρ, οὖς (§ 40), κέρας, κρέας, γέρας, γῆρας, τέρας, Ἄρης (§ 47), υἱός, πρέσβυς (§ 51), ναῦς, γραῦς, βοῦς, οἶς, Ζεύς (§ 57).

Прилагательное

Обзор прилагательных в положительной степени (§ 64).

І–ІІ склонение прилагательных трех и двух окончаний (§ 20), склонения слитное (§ 25), аттическое (§ 26), прилагательные І–ІІ склонений с формами III склонения (μέγας, πολύς – § 27).

III склонение прилагательных с основами на сонорные (§ 30), заднеязычные (§ 37), переднеязычные (§ 41), ντ (§ 43), σ (§ 48), υ (§ 52).

Степени сравнения прилагательных I типа (§ 65), II типа (§ 66), супплетивные (§ 70), аналитические (§ 71), недостаточные (§ 72).

Перечень недостаточных степеней сравнения

сравнительная степень превосходная степень

ἄσσων, ἆσσον более близкий ἄγχιστος ближайший

δεύτερος следующий, второй (§ 77) δεύτατος последний

πρότερος первый (из двух) πρῶτος первый

(из многих)

ὑπέρτερος более высокий ὑπέρτατος высший

ὕπατος

ὕστερος более низкий ὕστατος последний

ἔσχατος крайний

φέρτερος более сильный φέρτατος самый

сильный

Числительные

Числительные количественные (§ 75), порядковые (§ 77), числительные наречия (§ 78), существительные и прилагательные с корнями числительных (§ 79).

Артикль

Склонение артикля (§ 11), субстантивация (§ 102).

Местоимение

Местоимения личные (§ 84), притяжательные (§ 21), возвратные (§ 85), определительные – αὐτός, ἄλλος (§ 21), взаимное (§ 21), указательные (§ 91), относительное (§ 98), вопросительные (§ 99), неопределенные (§ 99), неопределенно-относительные (§ 100), отрицательные (§ 76), соотносительные – общие сведения (§ 101).

Таблица соотносительных местоимений

Вопросит. Неопределен. Указательн. Относительн. Неопредел.– относит.
τίς кто τις кто-нибудь ὅδε, οὖτος этот ἐκεῖνος тот ὅς который ὅστις кто бы ни
πότερος который (из двух) ἕτερος один (из двух) ὁπότερος кто бы ни (из двух)
πόσος сколько ποσός сколько-нибудь τόσος τοσόσδε τοσοῦτος столь большой, столько ὅσος сколько ὁπόσος сколько бы ни
ποῖος какой (качество) ποιός какой-нибудь τοῖος τοιόσδε τοιοῦτος такой οἶος какой ὁποῖος какой бы ни
πηλίκος какого возраста τηλικόσδε τηλικοῦτος такого возраста ἡλίκος какого возраста ὁπηλίκος какого бы ни было возраста

Глагол

Общие сведения о спряжении (§ 15); главные (основные) формы глагола (§ 134), медно-пассивный залог (§ 31), приращение в исторических временах (§ 18); удвоение в перфектной основе (§ 127); сигматизм в образовании основ аориста и будущего времени (§§ 116, 120).

Первое спряжение

Praesens и imperfectum activi неслитных глаголов (§§ 16, 17, 106);

Praesens и imperfectum medii-passivi неслитных глаголов (§§ 32, 33, 106); praesens и imperfectum слитных глаголов (§§ 108, 109, 111, 114).

Futurum I activi и medii (§ 116), passivi (§ 132); futurum II passivi (§ 133), futurum III (§ 131), futurum atticum (§ 117), futurum doricum (§ 117).

Aoristus I activi и medii (§ 120), passivi (§ 132), aoristus II activi и medii (§ 139), passivi (§ 133), корневой, или атематический аорист (§ 142).

Perfectum и plusquamperfectum activi (§ 128), medii-passivi (§ 130).

Глаголы с основой на сонорные звуки (§ 136).

Глаголы І–III классов (§ 124), глаголы ІV–VIII классов (§ 140).

Второе спряжение

Глаголы на -μι. Общие сведения (§ 144).

Глаголы на -μι 1-й группы: презенсная система (§ 145), aoristus activi и medii (§ 147), остальные формы (§ 149).

Глаголы с чередующимися перфектными основами: ἕστηκα, τέθνηκα, δέδοικα (§ 150).

Спряжение глагола οἶδα (§ 151).

Глаголы 2-го спряжения с основой на α: ὀνίνημι, πίμπλημι, πίμπρημι, ἄγαμαι, δύναμαι, ἐπίσταμαι (§ 154).

Отложительные глаголы (§ 155).

Глаголы 2-го спряжения на (ν)νυμι (§ 157).

Недостаточные глаголы 2-го спряжения: εἰμί (§ 125), φημί, εἶμι, χρή, κάθημαι, κεῖμαι (§ 160).

Причастия медиально-пассивного залога I–II склонений (§§ 33, 116, 120, 130, 132), III склонения с основой на ντ (§§ 44, 116, 120, 132), с основой на τ (§ 128).

Отглагольные прилагательные – adiectiva verbalia на -τός и -τέος (§ 137).

Обзор системы спряжения

Личные окончания


Activum
Indicativus Imperativus
главные времена и coniunctivus историч. времена и optativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3. -ω, -μι -σ(ι) -τ(ι), -σι -μεν -τε -ντι = -σι -ν, -α -ς -(τ) -μεν -τε -ν(τ), -σαν -θι, -ς -τω -τε -ντων, -τωσαν
Medium (passivum)
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3. -μαι -σαι, (-ῃ) -ται -μεθα -σθε -νται -μην -σо, (оυ) -τо -μεθα -σθε -ντо -σо, (оυ), -σαι -σθω -σθε -σθων, -σθωσαν

Соединительные, или тематические гласные в индикативе и императиве о перед μ, ν и ε перед σ, τ; в конъюнктиве соответственно ω и η. Суффиксы оптатива -ι-, -ιε-, -ιη-, при суффиксе -ι- окончание в 1-м л. един. чис. -μι.

Инфинитив оканчивается на -ναι, -εν (-ειν).

Активное причастие (кроме перфектного) образуется при помощи суффикса -ντ-, перфектное -οτ-. Причастие медиальное (и большей частью пассивное) имеют окончания -μένος, -μένη, -μενον.

В индикативе активного перфекта особые окончания:

-α, -ας, -ε(ν), -αμεν, -ατε, -ασι(ν).

Пассивный аорист имеет личные окончания действительного залога.

В императиве сигматич. аориста во 2-м л. ед. ч. -σον.

Таблица спряжения глаголов на –ω

Activum Medium-passivum
Praesens Imperfectum Praesens Imperfectum
Indicativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3. λύ-ω λύ-εις λύ-ει λύ-ο-μεν λύ-ε-τε λύ-ουσι(ν) ἔ-λυ-ο-ν ἔ-λυ-ε-ς ἔ-λυ-ε(ν) ἐ-λύ-ο-μεν ἐ-λύ-ε-τε ἔ-λυ-ο-ν λύ-ο-μαι λύ-ῃ λύ-ε-ται λυ-ό-μεθα λύ-ε-σθε λύ-ο-νται ἐ-λυ-ό-μην ἐ-λύ-ου ἐ-λύ-ε-το ἐ-λυ-ό-μεθα ἐ-λύ-ε-σθε ἐ-λύ-ο-ντο
Coniunctivus Optativus Coniunctivus Optativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3. λύ-ω λύ-ῃς λύ-ῃ λύ-ω-μεν λύ-η-τε λύ-ω-σι(ν) λύ-οι-μι λύ-οι-ς λύ-οι λύ-οι-μεν λύ-οι-τε λύ-οι-εν λύ-ω-μαι λύ-ῃ λύ-η-ται λυ-ώ-μεθα λύ-η-σθε λύ-ω-νται λυ-οί-μην λύ-οι-ο λύ-οι-το λυ-οί-μεθα λύ-οι-σθε λύ-οι-ντο
Imperativus Infinitivus Imperativus Infinitivus
S. 2. 3. Pl. 2. 3. λῦ-ε λυ-έ-τω λύ-ε-τε λυ-ό-ντων λύ-ειv λύ-ου λυ-έ-σθω λύ-ε-σθε λυ-έ-σθων λύ-ε-σθαι
Participium
λύ-ων, gen. λύ-ο-ντος λυ-ό-μένος λύ-ουσα, gen. λυ-ούσης λυ-ό-μένη λῦ-ον, gen. λύ-ο-ντ-ος λυ-ό-μενον
Futurum I
Activum Medium Passivum
Indicativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3. λύ-σ-ω λύ-σ-εις λύ-σ-ει λύ-σ-ο-μεν λύ-σ-ε-τε λύ-σ-ουσι(ν) λύ-σ-ο-μαι λύ-σ-ῃ λύ-σ-ε-ται λυ-σ-ό-μεθα λύ-σ-ε-σθε λύ-σ-ο-νται λυ-θή-σ-ο-μαι λυ-θή-σ-ῃ λυ-θή-σ-ε-ται λυ-θη-σ-ό-μεθα λυ-θή-σ-ε-σθε λυ-θή-σ-ο-νται
Optativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3. λύ-σ-οι-μι λύ-σ-οι-ς λύ-σ-οι λύ-σ-οι-μεν λύ-σ-οι-τε λύ-σ-οι-εν λυ-σ-οί-μην λύ-σ-οι-ο λύ-σ-οι-το λυ-σ-οί-μεθα λύ-σ-οι-σθε λύ-σ-οι-ντο λυ-θη-σ-οί-μην λυ-θή-σ-οι-ο λυ-θή-σ-οι-το λυ-θη-σ-οί-μεθα λυ-θή-σ-οι-σθε λυ-θή-σ-οι-ντο
Infinitivus
λύ-σ-ειν λύ-σ-ε-σθαι λυ-θή-σ-ε-σθαι
Participium
λύ-σ-ων λύ-σ-ουσα λῦ-σ-ον λυ-σ-ό-μενος λυ-σ-ο-μένη λυ-σ-ό-μενον λυ-θη-σ-ό-μενος λυ-θη-σ-ο-μένη λυ-θη-σ-ό-μενον
Futurum III indicativi
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3. λε-λυ-κὼς ἔσομαι λε-λυ-κὼς ἔσῃ λε-λυ-κὼς ἔσται λε-λυ-κότες ἐσόμεθα λε-λυ-κότες ἔσεσθε λε-λυ-κότες ἔσονται λε-λύ-σ-ο-μαι λε-λύ-σ-ῃ λε-λύ-σ-ε-ται λε-λυ-σ-ό-μεθα λε-λύ-σ-ε-σθε λε-λύ-σ-ο-νται
Aoristus I
Activum Medium Passivum
Indicativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3. ἔ-λυ-σα ἔ-λυ-σα-ς ἔ-λυ-σε(ν) ἐ-λύ-σα-μεν ἐ-λύ-σα-τε ἔ-λυ-σα-ν ἐ-λυ-σά-μην ἐ-λύ-σω ἐ-λύ-σα-το ἐ-λυ-σά-μεθα ἐ-λύ-σα-σθε ἐ-λύ-σα-ντο ἐ-λύ-θη-ν ἐ-λύ-θη-ς ἐ-λύ-θη ἐ-λύ-θη-μεν ἐ-λύ-θη-τε ἐ-λύ-θη-σαν
Coniunctivus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3. λύ-σ-ω λύ-σ-ῃ-ς λύ-σ-ῃ λύ-σ-ω-μεν λύ-σ-η-τε λύ-σ-ω-σι(ν) λύ-σ-ω-μαι λύ-σ-ῃ λύ-σ-η-ται λυ-σ-ώ-μεθα λύ-σ-η-σθε λύ-σ-ω-νται λυ-θῶ λυ-θῇ-ς λυ-θῇ λυ-θῶ-μεν λυ-θῆ-τε λυ-θῶ-σι(ν)
Optativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3. λύ-σ-αι-μι λύ-σ-αι-ς λύ-σ-αι λύ-σ-αι-μεν λύ-σ-αι-τε λύ-σ-αι-εν λυ-σ-αί-μην λύ-σ-αι-ο λύ-σ-αι-το λυ-σ-αί-μεθα λύ-σ-αι-σθε λύ-σ-αι-ντο λυ-θε-ίην λυ-θε-ίης λυ-θε-ίη λυ-θε-ῖ-μεν λυ-θε-ῖ-τε λυ-θε-ῖ-εν
Imperativus
S. 2. 3. Pl. 2. 3. λῦ-σ-ον λυ-σά-τω λύ-σα-τε λυ-σά-ντων λῦ-σαι λυ-σά-σθω λύ-σα-σθε λυ-σά-σθων λύ-θη-τι λυ-θή-τω λύ-θη-τε λυ-θέ-ντων
Infinitivus
λῦ-σαι λύ-σα-σθαι λυ-θῆ-ναι
Participium
λύ-σα-ς, -σαντος λύ-σα-σα, -σάσης λῦ-σα-ν, -σαντος λυ-σά-μενος λυ-σα-μένη λυ-σά-μενον λυ-θεἱς, -θέντος λυ-θεῖσα, -σης λυ-θέν, -θέντος
Activum Medium-passivum
Indicativus
Perfectum Plusquamperf. Perfectum Plusquamperf.
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3. λέ-λυ-κα λέ-λυ-κα-ς λέ-λυ-κε(ν) λε-λύ-κα-μεν λε-λύ-κα-τε λε-λύ-κα-σι(ν) ἐ-λε-λύ-κειν ἐ-λε-λύ-κεις ἐ-λε-λύ-κει ἐ-λε-λύ-κε-μεν ἐ-λε-λύ-κε-τε ἐ-λε-λύ-κε-σαν λέ-λυ-μαι λέ-λυ-σαι λέ-λυ-ται λε-λύ-μεθα λέ-λυ-σθε λέ-λυ-νται ἐ-λε-λύ-μην ἐ-λέ-λυ-σο ἐ-λέ-λυ-το ἐ-λε-λύ-μεθα ἐ-λέ-λυ-σθε ἐ-λέ-λυ-ντο
Coniunctivus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3. λε-λύ-κ-ω (λελυκὼς ὦ) λε-λύ-κ-ῃ-ς (λελυκὼς ᾖς) λε-λύ-κ-ῃ (λελυκὼς ᾖ) λε-λύ-κ-ω-μεν (λελυκότες ὦμεν) λε-λύ-κ-η-τε (λελυκότες ἦτε) λε-λύ-κ-ω-σι (λελυκότες ὦσι) λελυμένος ὦ λελυμένος ᾖς λελυμένος ᾖ λελυμένοι ὦμεν λελυμένοι ἦτε λελυμένοι ὦσι
Optativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3. λε-λύ-κ-οι-μι (λελυκὼς εἴην) λε-λύ-κ-οι-ς (λελυκὼς εἴης) λε-λύ-κ-οι (λελυκὼς εἴη) λε-λύ-κ-οι-μεν (λελυκότες εἶμεν) λε-λύ-κ-οι-τε (λελυκότες εἶτε) λε-λύ-κ-οι-εν (λελυκότες εἶεν) λελυμένος εἴην λελυμένος εἴης λελυμένος εἴη λελυμένοι εἶμεν λελυμένοι εἶτε λελυμένοι εἶεν
Imperativus Infinitivus Imperativus Infinitivus
S. 2. 3. Pl. 2. 3. λέ-λυ-κ-ε λε-λυ-κ-έ-τω λε-λύ-κ-ε-τε λε-λυ-κ-όντων λε-λυ-κέ-ναι λέ-λυ-σο λε-λύ-σθω λέ-λυ-σθε λε-λύ-σθων λε-λύ-σθαι
Participium
λε-λυ-κ-ώς, -τος λε-λυ-μένος λε-λυ-κ-υῖα, -ας λε-λυ-μένη λε-λυ-κ-ός, -τος λε-λυ-μένον

ТАБЛИЦЫ ГЛАГОЛОВ С ОСОБЕН

Praesens Основа Futurum activi (medii)
I. Глаголы I класса (корень и основа инфекта совпадают) I.1. а) Глаголы с гласными основами I. 1.1. Неслитные глаголы с основой на гласный или дифтонг
1. δύω погружать δυ δύσω 2. θύω приносить жертву θυ θύσω 3. λύω развязывать λυ λύσω 4. βουλεύω советовать βουλευ βουλεύσω βουλεύσομαι
I. 1.2. Слитные глаголы (образцы) (-αω, -εω, -οω)
1. νικάω побеждать νικα νικήσω 2. θηράω охотиться θηρα θηράσω 3. κοσμέω украшать κοσμε κοσμήσω 4. δηλόω обнаруживать δηλο δηλώσω
I. 1.3. Слитные глаголы с исторической основой на -σ
1. αἰδέομαι стыдиться αἰδε(σ) αἰδέσομαι 2. αἰνέω хвалить αἰνε(σ) αἰνέσομαι 3. ἀρκέω удерживать ἀρκε(σ) ἀρκέσομαι 4. γελάω смеяться γελα(σ) γελάσομαι 5. καλέω звать καλε(σ) καλέσω, καλῶ 6. σπάω тянуть σπα(σ) σπάσω 7. τελέω завершать τελε(σ) τελέσω, τελῶ 8. τρέω трясти τρε(σ) τρέσω
I. 1.4. Слитные глаголы с исторической основой на дигамму (ϝ)
1. κάω (καίω) жечь κα(ϝ) καύσω Н.З. καήσομαι 2. κλάω (κλαίω) плакать κλα(ϝ) κλαύσομαι Н.З. κλαύσω κλαήσω, κλαιήσομαι 3. νέω плыть νε(ϝ) νεύσομαι, νευσοῦμαι 4. πλέω плыть πλε(ϝ) πλεύσομαι, πλευσοῦμαι 5. πνέω дуть πνε(ϝ) πνεύσομαι, πνευσοῦμαι 6. ῥέω течь ῥε(ϝ) ῥεύσω, ῥεύσομαι, ῥυήσομαι 7. χέω сыпать χε(ϝ) χέομαι

НОСТЯМИ В ОБРАЗОВАНИИ ФОРМ

Aoristus Perfectum Perfectum Aoristus activi (medii) activi med.-pass. passivi
ἔδυσα, ἔδυν δέδυκα δέδυμαι ἐδύθην ἔθυσα τέθυκα τέθυμαι ἐτύθην ἔλυσα λέλυκα λέλυμαι ἐλύθην ἐβούλευσα βεβούλευκα βεβούλευμαι ἐβουλεύθην ἐβουλευσάμην
ἐνίκησα νενίκηκα νενίκημαι ἐνικήθην ἐθήρασα τεθήρακα τεθήραμαι ἐτεράθην ἐκόσμησα κεκόσμηκα κεκόσμημαι ἐκοσμήθην ἐδήλωσα δεδήλωκα δεδήλωμαι ἐδηλώηθην
ᾐδεσάμην ᾔδεσμαι ᾐδέσθην ᾔνεσα ᾔνεκα ᾔνεμαι ᾔνημαι ᾐνέθην ἤρκεσα ἤρκεσμαι ᾐρκέσθην ἐγέλασα γεγέλασμαι ἐγελάσθην ἐκαλέσα κέκληκα κέκλημαι ἐκλήθην ἔσπασα ἔσπακα ἔσπασμαι ἐσπάσθην ἐτέλεσα τετέλεκα τετέλεσμαι ἐτελέσθην ἔτρεσα
ἔκαυσα κέκαυκα κέκαυμαι ἐκαύθην ἔκλαυσα κέκλαυμαι ἐκλαύσθην ἔνευσα νένευκα ἔπλευσα πέπλευκα πέπλευ(σ)μαι ἐπλεύσθην ἔπνευσα πέπνευκα ἐῤῥύην ἐῤῥύηκα ἔχεα κέχυκα κέχυμαι ἐχύθην


Praesens Основа Futurum activi (medii)
I. 1.5. Глаголы, вставляющие σ в пассивных аористе и перфекте
1. ἀκούω слышать ἀκου ἀκούσομαι 2. δράω действовать δρα δράσω 3. κελεύω приказывать κελευ κελεύσω 4. κλείω запирать κλει κλείσω 5. κολούω прерывать κολου κολούσω 6. κρούω стучать κρου κρούσω 7. παίω ударять παι παίσω, παιήσω 8. παλαίω бороться παλαι παλαίσω 9. παύ(ο/ω)μαι прекращать παυ παύσομαι 10. σείω трясти σει σείσω 11. χράω давать оракул χρα χρήσω 12. χράομαι пользоваться χρα χρήσομαι 13. χρίω намазывать χρι χρίσω
I. 2. Глаголы с согласными основами I. 2.1. Глаголы с основами на заднеязычные (γ, κ, χ)
1. ἄγω вести, делать ἀγ/ἀγαγ ἄξω 2. ἄρχω управлять ἀρχ ἄρξω 3. διώκω преследовать διωκ διώξω 4. στέργω любить, уважать στεργ/ στοργ στέρξω
I. 2.2. Глаголы с основами на губные (β, π, φ)
1. βλέπω смотреть βλεπ βλέψω 2. γράφω писать γραφ γράψω 3. πέμπω посылать πεμπ/ πομπ πέμψω 4. στρέφω поворачивать στρεφ/ στροφ στρέψω 5. τρέπω обращать τρεπ/ τροπ/ τραπ τρέψω 6. τρέφω кормить τρεφ/ τροφ θρέψω 7. τρίβω тереть τριβ τρίψω 8. ἕπομαι следовать σεπ ἕψομαι
I. 2.3. Глаголы с основами на переднеязычные (δ, τ, θ)
1. ᾄδω, ἀείδω петь -δ, ἀειδ ᾄσομαι 2. ἀνύτω, ἀνύω совершать ἀνυτ, ἀνυ ἀνύσω 3. δείδω бояться δειδ δείσομαι 4. σπένδω возливать σπενδ σπείσω
Aoristus Perfectum Perfectum Aoristus activi (medii) activi med.-pass. passivi
ἤκούσα ἀκήκοα ἤκουσμαι ἠκούσθην ἔδρασα δέδρακα δέδρα(σ)μαι ἐδράσθην ἐκέλευσα κεκέλευκα κεκέλευσμαι ἐκελεύσθην ἔκλεισα κέκλει(σ)μαι ἐκλείσθην ἐκόλουσα κεκόλουκα κεκόλου(σ)μαι ἐκολού(σ)θην ἔκρουσα κέκρουκα κέκρου(σ)μαι ἐκρούσθην ἔπαισα πέπαικα πέπαισμαι ἐπαίσθην ἐπάλαισα πεπάλαισμαι ἐπαλαίσθην ἐπαυσάμην πέπαυκα πέπαυμαι ἐπαύ(σ)θην ἔσεισα σέσεικα σέσεισμαι ἐσείσθην ἔχρησα κέχρηκα κέχρησμαι ἐχρήσθην ἐχρησάμην κέχρημαι ἐχρήσθην ἔχρισα κέχρισμαι ἐχρισθην
ἤγαγον ἦχα ἦγμαι ἤχθην ἦρξα ἦρχα ἤργμαι ἤρχθην ἐδίωξα δεδίωχα δεδίωγμαι ἐδιώχθην ἔστερξα ἔστοργα ἔστεργμαι ἐστέρχθην
ἔβλεψα βέβλεφα βέβλεμμαι ἐβλέφθη ἔγραφα γέγραφα γέγραμμαι ἐγράφην ἔπεμψα πέπομφα πέπεμμαι ἐπέμφθην ἔστρεψα ἔστροφα ἔστραμμαι ἐστρέφθην, ἐστράφην ἔτρεψα, ἔτραπον τέτροφα τέτραμμαι ἐτρέφθην, ἐτράπην ἔθρεψα τέτροφα τέθραμμαι ἐθρέφθην, ἐτράφην ἔτριψα τέτριφα τέτριμμαι ἐτρίφθην, ἐτρίβην ἑσπόμην
ᾖσα ᾔσθην ἤνυσα ἤνυκα ἤνυσμαι ἠνύσθην ἔδεισα δέδοικα, δέδια ἔσπεισα ἔσπεικα ἔσπεισμαι ἔσπεισθην
Praesens Основа Futurum activi (medii)
I. 2.4. Глаголы с основами на сонорные (большинство
1. δέρω сдирать δερ/δαρ δερῶ
II. Глаголы II класса (корень на губной + ϳ в инфекте дает πτ)
1. βλάπτω вредить βλαβ βλάψω 2. θάπτω хоронить θαπ/ταφ θάψω 3. κόπτω рубить коπ κόψω 4. κλέπτω воровать κλεπ/κλοπ κλέψω 5. κρύπτω скрывать κρυπ κρύψω 6. ῥίπτω бросать ῥιπ ῥίψω
III. Глаголы III класса III. 1. Глаголы с основами на заднеязычные (γ, κ, χ + ϳ = ττ, σσ)
1. ἀλλάττω изменять ἀλλαγ ἀλλάξω 2. ὀρύττω рыть ὀρυγ ὀρύξω 3. πλήττω ударять πληγ πλήξω 4. πράττω делать πραγ πράξω 5. σφάττω закалывать σφαγ σφάξω 6. τάττω устраивать ταγ τάξω 7. φυλάττω стеречь φυλακ φυλάξω
III. 2. Глаголы с основами на переднеязычные (δ, τ, θ + ϳ = ζ)
1. σώζω спасать σωδ/σω σώσω 2. γυμνάζω упражнять γυμναδ γυμνάσω 3. θαυμάζω удивляться θαυμαδ θαυμάσω 4. κομίζω приносить κομιδ κομιῶ 5. νομίζω считать νομιδ νομιῶ 6. σχίζω разделять σχιδ σχίσω
III. 3. Глаголы на –ζω с основами на заднеязычные
1. ἁρπάζω грабить ἁρπαγ ἁρπάξω ἁρπάσω 2. κράζω кричать κραγ κράξω 3. οἰμώζω вопить οἰμωγ οἰμώζομαι 4. στενάζω стонать στεναγ στενάξω 5. στίζω колоть στιγ στίξω 6. σαλπίζω трубить σαλπιγγ σαλπίγξω
Aoristus Perfectum Perfectum Aoristus activi (medii) activi med.-pass. passivi
относится к III классу)
ἔδειρα δέδαρκα δέδαρμαι ἐδάρην
ἔβλαψα βέβλαφα βέβλαμμαι ἐβλάφθην, ἐβλάβην ἔθαψα τέταφα τέθαμμαι ἐτάφην ἔкоψα κέκοφα κέκομμαι ἐκόπην ἔκλεψα κέκλοφα κέκλεμμαι ἐκλάπην, ἐκλέφθην ἔκρυψα κέκρυφα κέκρυμμαι ἐκρύφην, ἐκρύφθην, позд. – ἐκρύβην ἔῤῥιψα ἔῤῥιφα ἔῤῥιμαι ἐῤῥί(φ)θην
ἤλλαξα ἤλλαχα ἤλλαγμαι ἠλλάχθην, ἠλλάγην ὤρυξα ὀρώρυχα ὀρώρυγμαι ὠρύχθην ἔηληξα πέπληγα πέπληγμαι ἐπλήγην, ἐπλήχθην ἔπραξα πέπραχα, πέπραγα πέπραγμαι ἐπράχθην, ἐπράγη ἔσφαξα ἔσφαγα ἔσφαγμαι ἐσφάγην, ἐσφάχθην ἔταξα τέταχα τέταγμαι ἐτάχθην ἐτάγην ἐφύλαξα πεφύλακα πεφύλαγμαι ἐφυλάχθην
ἔσωσα σέσωκα σέσωσμαι ἐσώθην ἐγύμνασα γεγύμνακα γεγύμνασμαι ἐγυμνάσθην ἐθαύμασα τεθαύμακα τεθαύμασμαι ἐθαυμάσθην ἐκόμισα κεκόμικα κεκόμισμαι ἐκομίσθην ἐνόμισα νενόμικα νενόμισμαι ἐνομίσθην ἔσχισα ἔσχισμαι ἐσχίσθην
ἥρπασα, ἥρπαξα ἥρπακα ἥρπασμαι ἡρπάσθην, ἡρπάγην ἔκραξα, ἔκραγον κέκραγα ᾤμωξα ᾤμώχθην ἐστέναξα ἔστιξα ἔστιγμαι ἐσάλπιγξα
Praesens Основа Futurum activi (medii)
III. 4. Глаголы на –ττω (-σσω) с основами на переднеязычные
1. ἁρμόττω, ἁρμόζω прилаживать ἁρμοδ ἁρμόσω 2. πλάττω создавать πλατ πλάσω
III. 5. Глаголы с основами на сонорные (λ + ϳ = λλ;
1. ἀγγέλλω возвещать ἀγγελ ἀγγελῶ 2. αἴρω поднимать ἀρ ἀρῶ 3. αἰσχύνω стыдиться αἰσχυν αἰσχυνῶ 4. βάλλω бросать βαλ/βλη βαλῶ 5. ἐγείρω будить ἐγερ ἐγερῶ 6. καθαίρω очищать καθαρ καθαρῶ 7. κλίνω наклонять κλιν/κλι κλινῶ 8. κλίρω судить κριν/κρι κρινῶ 9. κτείνω убивать κτεν/κτε κτενῶ 10. μαίνομαι безумствовать μαν μανοῦμαι 11. σπείρω сеять σπερ/σπαρ σπερῶ 12. στέλλω посылать στελ/ σταλ στελῶ 13. σφάλλω обманывать σφαλ σφαλῶ 14. τείνω тянуть τεν/ταν τενῶ 15. φαίνω показывать φαν φανῶ 16. φθείρω губить φθερ φθερῶ
IV. Глаголы IV класса (чередования (качественные или количественные) в корне)
1. λείπω оставлять λιπ/λειπ/λοιπ λείψω 2. πείθω убеждать πιθ/πειθ/ποιθ πείσω 3. (ἐκ)πλήττω ударять πλαγ/πληγ (ἐκ)πλήξω 4. σήπομαι гнить σαπ/σηπ σήψομαι 5. τήκω плавить τακ/τηκ τήξω 6. φεύγω бежать φυγ/φευγ φεύξομαι, φευξοῦμαι 7. πέτομαι лететь πετ/πτ/πτη πτήσομαι 8. πίπτω падать πετ/πτω πεσοῦμαι 9. τίκτω рождать τεκ/τοκ τέξω, τέξομαι


Aoristus Perfectum Perfectum Aoristus activi (medii) activi med.-pass. passivi
ἥρμοσα ἔπλασα πέπλακα πέπλασμαι ἐπλάσθην
αν, εν, αρ, ερ + ϳ = αιν, ειν, αιρ, ειρ; ῐν, ῠν + ϳ = ῑν, ῡν)
ἤγγειλα ἤγγελκα ἤγγελμαι ἠγγέλθην ἦρα ἦρκα ἦρμαι ἤρθην ᾔσχυνα ᾔσχυμμαι ᾐσχύνθην ἔβαλον βέβληκα βέβλημαι ἐβλήθην ᾔγειρα ἐγήγερκα, ἐγρήγορα ἐγήγερμαι ἠγέρθην ἐκάθηρα κεκάθαρκα κεκάθαρμαι ἐκαθάρθην ἔκλινα κέκλικα κέκλιμαι ἐκλίθην ἔκρινα κέκρικα κέκριμαι ἐκρίθην ἔκτεινα, ἔκτανον ἔκτονα, ἐκτόνηκα ἔκταμαι ἐκτάθην ἐμηνάμην μέμηνα μεμάνημαι ἐμάνην ἔσπειρα ἔσπαρκα ἔσπαρμαι ἐσπάρην ἔστειλα ἔσταλκα ἔσταλμαι ἐστάλην ἔσφηλα ἔσφαλκα ἔσφαλμαι ἐσφάλην ἔτεινα τέτακα τέταμαι ἐτάθην ἔφηνα πέφαγκα, πέφηνα πέφασμαι ἐφάνθην, ἐφάνην ἔφθειρα ἔφθαρκα, ἔφθορα ἔφθαρμαι ἐφθάρην
ἔλιπον λέλοιπα λέλειμμαι ἐλείφθην ἔπεισα, ἔπιθόμην πέπεικα, πέποιθα πέπαισμαι ἐπείσθην (ἐξ)επληξα (ἐκ)πέπληγμαι (ἐξ)επλάγην ἐσηψάμην σέσηπα ἐσάπην ἔτηξα τέτηκα ἐτάκην ἔφυγον πέφευγα ἐπτόμην ἔπεσον πέπτωκα ἔτεκον τέτοκα ἐτέχθην


Praesens Основа Futurum activi (medii)
V. Глаголы V класса (назального) V. 1. Глаголы с инфиксом ν
1. δάκνω кусать δακ/δηκ δήξομαι 2. κάμνω уставать καμ/κμη καμοῦμαι 3. τέμνω рубить τεμ/τμη τεμῶ 4. τίνω платить τῐ/τῑ τίσω 5. φθάνω опережать φθα/φθη φθάσω, φθήσομαι 6. φθίνω исчезать φθῐ/φθῑ φθίσω 7. πίνω пить πι/πω/πο πίομαι
V. 2. Глаголы с инфиксами ιν, υν, νε
1. βαίνω идти βα/βη βήσομαι 2. ἐλαύνω гнать ἐλα ἐλῶ, ἐλάσω 3. ἀφικνέομαι приходить ἱκ ἀφίξομαι
V. 3. Глаголы с инфиксом αν
1. αἰσθάνομαι чувствовать αἰσθ/αἰσθη αἰσθήσομαι 2. ἁμαρτάνω ошибаться ἁμαρτ/ἁμαρτη ἁμαρτήσομαι 3. ἀπεχθάνομαι быть ἐχθ/ἐχθη ἀπεχθήσομαι ненавистным 4. αὐξάνω увеличивать αὐξη αὐξήσω 5. δαρθάνω спать δαρθ/δαρθη 6. ὀφλισκάνω быть должным ὀφλ/ὀφλη ὀφλήσω
V. 4. Глаголы с инфиксом αν и назальным звуком перед корневым согласным
1. θιγγάνω касаться θιγ θίξομαι 2. λαγχάνω получать по λαχ/ ληχ λήξομαι жребию 3. λαμβάνω брать λαβ/ληβ λήψομαι 4. λαμθάνω быть скрытым λαθ/ληθ λήσω 5. μανθάνω учиться μαθ/μαθη μαθήσομαι 6. πυνθάνομαι узнавать πυθ/ πευθ πεύσομαι 7. τυγχάνω достигать τυχ/τυχη/τευχ τεύξομαι


Aoristus Perfectum Perfectum Aoristus activi (medii) activi med.-pass. passivi
ἔδακον δέδηχα δέδηγμαι ἐδήχθην ἔκαμον κέκμηκα ἔτεμον (ἔταμον) τέτμηκα τέτμημαι ἐτμήθην ἔτισα τέτικα τέτισμαι ἐτίσθην ἔφθην, ἔφθησα ἔφθακα ἔφθισα ἔπιον πέπωκα πέπομαι επόθην
ἔβην βέβηκα βέβαμαι ἐβάθην ἤλασα ἐλήλακα ἐλήλαμαι ἠλάθην ἀφικόμην ἀφῖγμαι
ᾐσθόμην ᾔσθημαι ἥμαρτον ἡμάρτηκα ἡμάρτημαι ἡμαρτήθην ἀπηχθόμην ἀπήχθημαι ηὔξησα ηὔξηκα ηὔξημαι ὐξήθην ἔδαρθον ὦφλον ὤφληκα
ἔθιγον ἔλαχον εἴληχα εἴληγμαι ἐλήχθην ἔλαβον εἴληφα εἴλημμαι ἐλήφθην ἔλαθον λέληθα λελησμαι ἔμαθον μεμάθηκα ἐπυθόμην πέπυσμαι ἔτυχον τετύχηκα, τέτευχα


Praesens Основа Futurum activi (medii)
VI. Глаголы VI класса (с суффиксом –σκ-) VI. 1. Глаголы без удвоения
1. ἁλίσκομαι попадаться ἁλω/ἁλο/ἁλ ἁλώσομαι 2. ἀναλίσκω тратить ἀν-αλω/-αλ ἀναλώσω 3. αρέσκω нравиться ἀρε ἀρέσω 4. γηράσκω стареть γηρα γηράσομαι 5. διδάσκω учить διδαχ διδάξω 6. εὑρίσκω находить εὑρ/εὑρε/εὑρη εὑρήσω 7. ἡβασκω мужать ἡβα/ἡβε ἡβήσω 8. (ἀπο)θνήσκω умирать θαν/θνη (ἀπο)θανοῦμαι 9. ἱλάσκομαι умилостивлять ἱλα ἱλάσομαι 10. στερίσκω лишать στερ/στερη στερήσω 11. πάσχω терпеть πενθ/παθ πείσομαι
VI. 2. Глаголы с удвоением
1. βιβρώσκω съедать βρω 2. γιγνώσκω узнавать γνω(σ)/γνο γνώσομαι 3. (ἀπο)διδράσκω убегать δρᾱ/δρα (ἀπο)δράσομαι 4. (ἀνα)μιμνήσκω напоминать μνη(σ) (ἀνα)μνήσω 5. πιηράσκω продавать πρα 6. τιτρώσκω ранить τρω τρώσω
VII. Глаголы VII класса (с суффиксом ε/η) VII. 1. Глаголы с презенсной основой на ε
1. γαμέω жениться γαμ/γαμε/γαμη γαμῶ, γαμήσω 2. δοκέω думать, казаться δοκ δόξω 3. ωθέω толкать ὠθ ὤσω
VII. 2. Глаголы с некоторыми непрезенсными формами на ε/η
1. ἀλέξω отражать ἀλεξ/ἀλεξη ἀλεξήσω 2. ἀχθομαι негодовать ἀχθ/ἀχθε ἀχθέσομαι 3. βούλομαι желать βουλ/βουλη βουλήσομαι 4. γίγνομαι рождаться γεν/γν/γον/γενη γενήσομαι 5. δεῖ нужно δε/δεη δεήσει δέομαι нуждаться δε/δεη δεήσομαι 6. ἐθέλω хотеть ἐθελ/ἐθελη ἐθελήσω


Aoristus Perfectum Perfectum Aoristus activi (medii) activi med.-pass. passivi
ἑάλων, ἥλων ἑάλωκα, ἥλωκα ἀνήλωσα (ἀνάλωσα) ἀνήλωκα ἀνήλωμαι ἀνηλώθην ἤρεσα ἀρήρεκα ἤρήρεκα ἠρέσθην ἐγήρασα γεγήρακα ἐδίδαξα δεδίδαχα δεδίδαγμαι ἐδιδάχθην ηὖρον, εὖρον ηὕρηκα ηὕρημαι, εὕρημαι ηὑρήθην, εὑρήθην ἤβησα ἤβηκα (ἀπ)έθανον τέθνηκα ἱλασάμην ἱλάσθην ἐστέρησα ἐστέρηκα ἐστέρημαι ἐστερήθην ἔπαθον πέπονθα
βέβρωκα βέβρωμαι ἐβρώθην ἔγνων ἔγνωκα ἐγνώσμαι ἐγνώσθην (ἀπ)έδραν (ἀπο)δέδρακα (ἀν)έμνησα μέμνημαι ἐμνήσθην πέπρακα πέπραμαι ἐπράθην ἔτρωσα τέτρωκα τέτρωμαι ἐτρώθην
ἔγημα, Н.З. ἐγαμησα γεγάμηκα γεγάμημαι ἔδοξα δέδογμαι ἔωσα, ὦσα ἔωκα ἔωσμαι ἐώσθην
ἠλεξάμην, ἠλέξησα ἠχθέσθην βεβούλημαι ἐβουλήβην ἐγενόμην γέγονα γεγένημαι ἐγενήθην ἐδέησε δεδέηκε δεδέημαι ἐδεήθην ἠθέλησα ἠθέληκα


Praesens Основа Futurum activi (medii)
7. ἐρωτάω спрашивать ἐρωτа/ἐρ(η) ἐρωτήσω, ἐρησομαι 8. (καθ)εύδω спать εύδ/εύδη (καθ)ευδήσω 9. ἔχω иметь ἐχ/σεχ/σχ/σχη ἕξω, σχήσω 10. ὑπισχνέομαι обещать – “ – ὑποσχήσομαι 11. ἕψω варить ἑψ/ἑψη ἑψήσω 12. μάχομαι сражаться μαχ/μαχε/μαχη μαχοῦμαι μαχέσομαι 13. μέλει есть забота μελ/μελη μελήσει ἐπιμέλομαι заботиться ἐπιμελήσομαι ἐπιμελέομαι 14. μέλλω намереваться μελλ/μελλη μελλήσω 15. μένω оставаться μεν/μενε/μενη μενῶ 16. νέμω распределять νεμ/νεμε/νεμη νεμῶ 17. οἴομαι, οἶμαι думать οἰ/οἰη οἰήσομαι 18. οἴχομαι уходить οἰχ/οἰχη οἰχήσομαι 19. ὀφείλω быть должным ὀφειλ/ὀφειλη ὀφειλήσω 20. τύπτω бить τυπ(τ)/τυπτη τυπτήσω 21. χαίρω радоваться χαιρ/χαιρη/χαρη χαιρήσω
VIII. Глаголы VIII класса (супплетивные)
1. αἱρέω брать αἱρε/αἱρη/ἑλ αἱρήσω 2. ἔρχομαι приходить ἐρχ/εἰ/ εἶμι, ἑλεύσομαι ἑλ(υ)θ/ἑλευθ 3. ἐσθίω есть ἑσθι/ἑδ/φαγ ἔδομαι 4. ζάω, βιόω жить ζα/βιω/βιο ζήσω, ζήσομαι, βιώσομαι 5. καθίζω садиться ἑδ/ἱδ/ἑ καθιῶ καθέζομαι сидеть – “ – καθεδοῦμαι 6. ὁράω смотреть ὁρα/ὀπ/ἰδ ὄψομαι 7. παίω, бить παι παίσω, τύπτω, τυπ τυπτήσω, πλήττω, πληγ/πλαγ πλήξω, πατάσσω παταγ πατάξω


Aoristus Perfectum Perfectum Aoristus activi (medii) activi med.-pass. passivi
ἠρόμην, ἠρωτησα ἠρώτημαι ἠρώτήθην ἔσχον ἔσχηκα ἔσχημαι ἐσχέθην ὑπεσχόμην ὑπέσχημαι ἥψησα ἥψηκα ἥψημαι ἡψήθην ἐμαχεσάμην μεμάχημαι ἐμέλησε μεμέληκε ἐπιμεμέλημαι ἐπεμελήθην ἐμέλλησα ἔμεινα μεμένηκα ἔνειμα νενέμηκα νενέμημαι ἐνεμήθην ᾠήθην ᾤχημαι ὠφείλησα, ὤφελον ὠφείληκα ἔτυψα, ἔττυπον τέτυφα τέτυμμαι ἐτύπην, ἐτύφθην ἐχάρην κεχάρηκα κεχάρημαι
εἶλον ᾕρηκα ᾕρημαι ᾑρέθην ἦλθον ἑλήλυθα ἔφαγον ἐδήδοκα ἐδήδεσμαι ἠδέσθην ἐβίων, ἔζησα βεβίωκα ἐκάτισα ἐκαθεισάμην κάθημαι εἶδον ἑώρακα, ὄπωπα ἑώραμαι, ὦμμαι ὤφθην ἔπαισα πέπαικα ἔττυπον, ἔτυψα τέτυμμαι ἐτύπην ἔπληξα πέπληγα πέπληγμαι ἐπλήγην


Praesens Основа Futurum activi (medii)
9. πωλέω, продавать πωλη πωλήσω ἀποδίδομαι, δω/δο ἀποδωσομαι πιηράσκω πρα 10. σκοπέω смотреть σκοπε σκοπέομαι, σκέπτομαι σκεπ σκέψομαι 11. τρέχω бежать τρεχ/δραμ/δραμη δραμοῦμαι 12. φέρω нести φερ/οἰ/ἐνε(γ)κ οἴσω 13. φημί, говорить φη/φα/ἐπ/ἐρ/ῥη φήσω, λέγω, λεγ/ἀγορευ λέξω, ἀγορεύω ἐρῶ 14. διαλέγομαι беседовать διαλέξομαι 15. συλλέγω собирать συλλέξω 16. ὠνέομαι покупать ωνη, πρια ὠνήσομαι
IX. Глаголы II спряжения на –(ν)νυμι IX. 1. Основы на α, ε, ω
1. κεράννυμι смешивать κερα(σ)/κρα κερῶ, κεράσω 2. κρεμάννυμι вешать κρεμα(σ) κρεμῶ, κρεμάσω 3. πετάννυμι простирать πετα(σ)/πτα πετῶ, πετάσω 4. σκεδάννυμι рассеивать σκεδα(σ) σκεδῶ, σκεδάσω 5. ἀμφιέννυμι одевать ἐσ ἀμφιῶ, ἀμιέσω 6. σβέννυμι гасить σβε(ν)/σβη σβέσω σβέννυμαι гаснуть σβήσομαι 7. κορέννυμι насыщать κορε(σ) κορέσω 8. ζώννυμι опоясывать ζω(σ) ζώσω 9. ῥώννυμι укреплять ῥω(σ) ῥώσω 10. στρώννυμι стелить στρω(σ) στρώσω 11. χρώννυμι красить χρω(σ) χρώσω


Aoristus Perfectum Perfectum Aoristus activi (medii) activi med.-pass. passivi
ἐπώλησα πεπώληκα ἀπεδόμην πέπρακα πέπραμαι ἐπράθην ἐσκεψάμην ἔσκεμμαι ἔδραμον δεδράμηκα ἤνεγκα, ἤνεγκον ἐνήνοχα ἐνήνεγμαι ἠνέχθην ἔφην, ἔλεξα, εἶπον εἴρηκα λέλεγμαι ἐλέχθην εἴρημαι ἐῤῥήθην διείλεγμαι διελέχθην συνέλεξα συνείλοχα συνείλεγμαι συνελέγην ἐπριάμην ἐωνησάμην ἐώνημαι ἐωήθην, ἐωνήθην ὠνησάμην
ἐκέρασα κέκρακα κέκραμαι ἐκεράσθην ἐκράθην ἐκρέμασα κρέμαμαι ἐκρεμάσθην позд. κεκρέμασμαι ἐπέτασα πέπταμαι ἐπετάσθην ἐσκέδασα ἐσκέδασμαι ἐσκεδάσθην ἠμφίεσα ἠμφίεσμαι ἔσβεσα ἔσβεσμαι ἐσβέσθην ἔσβην ἔσβηκα ἐκόρεσα κεκόρεσμαι ἐκορέσθην ἔζωσα позд. ἔζωκα ἔζωσμαι ἐζώσθην ἔῤῥωσα ἔῤῥωμαι ἐῤῥώσθην ἔστροσα ἔστρωμαι ἐστρώθην ἔχρωσα κέχρωσμαι ἐχρώσθην


Praesens Основа Futurum activi (medii)
IX. 2. Основы на заднеязычный звук
12. ἄγνυμι ломать ἀγ ἄξω 13. δείκνυμι показывать δεικ δείξω 14. ζεύγνυμι соединять ζευγ/ζυγ ζεύξω 15. μίγνυμι смешивать μειγ/μιγ μείξω, μίξω 16. ἀνοίγνυμι отпирать οἰγ ἀνοίξω 17. πήγνυμι сколачивать πηγ/παγ πήξω 18. ῥήγνυμι разрывать ῥηγ/ῥαγ ῥήξω
IX. 3. Основы на сонорные
19. ἀπόλλυμι губить ὀλ(ε) ἀπολῶ, ἀπολέσω ἀπόλλυμαι гибнуть ἀπολοῦμαι 20. ὄμνυμι клясться ὀμ(ο) ὀμοῦμαι 21. στόρνυμι стелить στορ(ε) στορῶ


Aoristus Perfectum Perfectum Aoristus activi (medii) activi med.-pass. Passive
ἔαξα ἔαγα ἔαγμαι ἐάγην ἔδειξα δέδειχα δέδειγμαι ἐδείχθην ἔζευξα ἔζευγμαι ἐζύγην ἔμειξα, ἔμιξα μέμειγμαι ἐμίχθην, ἐμίγην ἀνέωξα ἀνέῳχα, ἀνέῳγα ἀνέωγμαι ἀνεῴχθην ἔπηξα πέπηγα πέπηγμαι ἐπάγην ἔῤῥηξα ἔῤῥωγα ἔῤῥηγμαι ἐῤῥάγην
ἀπώλεσα ἀπολώλεκα ἀπωλόμην ἀπόλωλα ὤμοσα ὀμώμοκα ὠμό(σ)θην ἐστόρεσα ἐστόρεσμαι

Глаголы с особенностями в приращении

1. Глаголы с приращением ει вместо η:

ἐάω позволятъ, ἐθίζω приучать, ἑλίττω кружитъ, ἕλκω влечь, ἕπομαι следовать, ἐργάζομαι работать, ἕρπω ползти, ἑστιάω угощать, ἔχω иметь (например – εἶχον).

2. Глаголы со слоговым приращением у начального гласного:

ἄγνυμι – ἔαξα ломать

ὁράω – ἑώρων видеть

ἁλίσκομαι – ἑάλων попадаться

ὠθέω – ἔωσα толкать

ἀνοίγνυμι – ἀνέωξα отпирать

ὠνέομαι – ἐωνούμην покупать

3. Глаголы с приращением ε и η:

βούλομαι – ἐβουλόμην – ἠβουλόμην хотеть

δύναμαι – ἐδυνάμην – ἠδυνάμην мочь

μέλλω – ἔμελλον – ἤμελλον намереваться

4. Глаголы, имеющие приращение перед приставкой

ἐναντιόομαι – ἠναντιούμην противиться

καθίζω – ἐκάθισα сажать

ἀμφιεννυμι – ἠμφίεσα одевать

καθέζομαι – ἐκαθεζόμην садиться

καθεύδω – ἐκάθευδον спать

κάθημαι – ἐκαθήμην сидеть

ἐπίσταμαι – ἠπιστήθην понимать, знать

Глаголы с особенностями в удвоении

1. Глаголы с аттическим удвоением:

ἀγείρω – ἀγήγερκα собирать ἀπόλλυμι – ἀπόλωλα губить

ἀκούω – ἀκηκοα слышать ὄμνυμι – ὀμώμοκα клясться

ἀρόω – ἀρήροκα пахать ὀρύττω – ὀρώρυχα рыть

ἐγείρω – ἐγρήγορα будить ἐλαύνω – ἐλήλακα гнать

ἐλέγχω – ἐλήλεγχα уличать ἑλίττω – ἑλήλιχα кружить

(ἐσθίω – ἐδήδοκα, φέρω – ἐνήνοχα, ἔρχομαι – ἐλήλυθα, ὁράω – ὄπωπα)

2. Глаголы, принимающие слог ει вместо удвоения:

λαμβάνω – εἴληφα брать

συλλέγω – συνείλοχα собирать

λαγχάνω – εἴληχα получать по жребию

διαλέγομαι – διείλεγμαι беседовать

(λέγω – εἴρηκα говорить, εἴωθα я привык, εἵμαρται суждено)

Список отложительных глаголов (verba deponentia)

Deponentia passiva

1. ἄγαμαι удивляться 14. ἡττάομαι уступать

2. αἰδέομαι стыдиться 15. ἐνθυμέομαι соображать

3. ἁμιλλάομαι соперничать 16. προ-θυμέομαι усердствовать

4. ἀρνέομαι отрицать 17. δια-λέγομαι беседовать

5. αὐλίζομαι стоять 18. ἐπι-μελέομαι заботиться

на биваках 19. ἀπο-νοέομαι отчаиваться

6. ἄχθομαι негодовать 20. δια-νοέομαι обдумывать

7. βούλομαι хотеть 21. ἐν-νοέομαι замечать

8. δέομαι просить 22. προ-νοέομαι предусмат-

9. δύναμαι мочь ривать

10. ἐναντιόομαι противиться 23. οἴομαι думать

11. ἐπίσταμαι понимать 24. πειράομαι пытаться

12. εὐλαβέομαι остерегаться 25. φιλοτιμέομαι соперничать

13. ἥδομαι радоваться

Deponentia media

1. αἰτιάομαι обвинять 9. λογίζομαι обдумывать

2. βιάζομαι принуждать 10. λυμαίνομαι портить

3. δέχομαι принимать 11. μέμφομαι порицать

4. δωρέομαι дарить 12. μιμέομαι подражать

5. ἐργάζομαι работать 13. μετα-πέμπομαι призывать

6. ἰάομαι лечить 14. ἐντέλλομαι получать

7. ἀποκρίνομαι отвечать 15. χειρόομαι покорять

8. κτάομαι приобретать 16. ὠνέομαι покупать

Deponentia media passiva

1. ἀθροίζω собирать 20. μιμνήσκω напоминать

2. συλλέγω собирать 21. ὀργίζω сердить

3. αἰσχύνω стыдить 22. θυμόω сердить

4. ἀνιάω огорчать 23. ὀρέγω простирать

5. ἀπαλλάττω удалять 24. ὁρμάω двигать

6. διαλλάττω примирять 25. περαιόω переправлять

7. ἐπείγω торопить 26. πλανάω обманывать

8. ἐράω любить 27. πορεύω переправлять

9. ἑστιάω угощать 28. σκεδάννυμι рассеивать

10. εὐωχέω услаждать 29. διασπείρω рассеивать

11. εὐφραίνω радовать 30. στρέφω поворачивать

12. κινέω двигать 31. σφάλλω колебать

13. κατακλίνω наклонять 32. ταράττω смущать

14. κοιμάω усыплять 33. τέρπω услаждать

15. διακρίνω разделять 34. φέρω нести

16. διαλύω разнимать 35. διαφέρω переносить

17. λείπω оставлять 36. φθείρω губить

18. λυπέω огорчать 37. φοβέω устрашать

19. μαίνω сводить с ума

Двойственное число (dualis)

Существительные и прилагательные

I склонение: nom., acc., voc. -α, gen., dat. –αιν

ἡ ἀδελφή сестра τὼ ἀδελφά τοῖν ἀδελφαῖν

ἡ χώρα страна τὼ χώρα τοῖν χώραιν

ὁ στρατιώτης воин τὼ στρατιώτα τοῖν στρατιώταιν

ὁ νεανίας юноша τὼ νεανία τοῖν νεανίαιν

ἀγαθή хорошая ἀγαθά ἀγαθαιν

II склонение: nom., acc., voc. –ω, gen., dat. –οιν

ὁ στρατηγός стратег τὼ στρατηγώ τοῖν στρατηγοῖν

τὼ τέκνον дитя τὼ τέκνω τοῖν τέκνοιν

ἀγαθός хороший ἀγαθώ ἀγαθοῖν

ἀγαθόν хорошее ἀγαθώ ἀγαθοῖν

III склонение: nom., acc., voc. –ε, gen., dat. –οιν

ὁ ῥήτωρ (ρ) оратор τὼ ῥήτορε τοῖν ῥητόροιν

ὁ ἡγεμών (ν) вождь τὼ ἡγέμονε τοῖν ἡγεμόνοιν

εὐδαίμων (ν) счастливый εὐδαίμονε εὐδαιμόνοιν

ὁ γύψ (π) коршун τὼ γῦπε τοῖν γυποῖν

ὁ φύλαξ (κ) сторож τὼ φύλακε τοῖν φυλάκοιν

ὁ παῖς (δ) дитя τὼ παῖδε τοῖν παίδοιν

τὸ σῶμα (τ) тело τὼ σώματε τοῖν σωμάτοιν

ὁ γέρων (ντ) старик τὼ γέροντε τοῖν γερόντοιν

ἑκών (ντ) добровольный ἑκόντε ἑκόντοιν

τὸ γένος (σ) род τὼ γένει τοῖν γένοιν

εὐγενής (σ) благородный εὐγενεῖ εὐγενοῖν

ἡ πόλις (ι) город τὼ πόλει τοῖν πολέοιν

ὁ ἰχθύς (υ) рыба τὼ ἰχθύε τοῖν ἰχθύοιν

γλυκύς (υ) сладкий γλυκεῖ γλυκέοιν

ὁ ἥρως (ω) герой τὼ ἥρωε τοῖν ἡρώοιν

ὁ βασιλεύς (ευ) царь τὼ βασιλέε τοῖν βασιλέοιν

ὁ, ἡ βοῦς (ου) бык τὼ βόε τοῖν βοοῖν

Местоимения

ἡμεῖς мы νώ νῷν

ὑμεῖς вы σφώ σφῷν

ὅδε, ἥδη, τόδε этот τώδε, τάδε τοῖνδε, ταῖνδε

οὖτος, αὕτη, этот τούτω, ταῦτα τούτοιν, ταύταιν

τοῦτο

ὅς, ἥ, ὅ который ὥ, ἅ οἶν, αἶν

τίς, τί кто? что? τίνε τίνοιν

τις, τι кто-то, что-то τινέ τινοῖν

ἀλλήλων друг друга ἀλλήλω, ἀλλήλα ἀλλήλοιν, ἀλλήλαιν

Глагол

Activum Medium-passivum Imperativus
главные времена историч. времена главные времена историч. времена Activum Medium
2. –τον –τον -σθον -σθον –τον -σθον
3. –τον –την -σθον -σθην –των -σθων

Формы двойственного и множественного числа в 1-м л. сходны.


Времена Indicativus Coniunct. Optativus Imperat.
главные времена историч. времена

Activum


Praes. и imperfect Futurum Aoristus Perfect. и plusquamp. λύετον λύετον λύσετον λύσετον λελύκατον λελύκατον ἐλύετον ἐλυέτην ἐλελύκετον ἐλύσατον ἐλυσάτην ἐλελυκέτην λύητον λύητον λυσητον λυσητον λελύκητον λελύκητον λύοιτον λυοίτην λύσοιτον λύσοιτον λύσαιτον λυσαίτην λελύκοιτον λελυκοίτην λύετον λυέτων λύσατον λυσάτων λελύκετον λελυκέτων

Medium


Praes. и imperfect Futurum Aoristus Perfect. и plusquamp. λύεσθον λύεσθον λύσεσθον λύσεσθον λέλυσθον λέλυσθον ἐλύεσθον ἐλυέσθην ἐλύσασθον ἐλυσάσθην ἐλέλυσθον ἐλελύσθην λύησθον λύησθον λύσησθον λύσησθον λελυμένω ἦτον λελυμένω ἦτον λύοιτον λυοίσθην λύσοισθον λυσοίσθην λύσαισθον λυσαίσθην λελυμένω εἴητον λελυμένω εἰήτην λύεσθον λυέσθων λύσασθον λυσάσθων λέλυσθον λελύσθων


Futurum Aoristus λυθήσεσθον λυθήσεσθον ἐλύθητον ἑλυθήτην λύθητον λύθητον λυθήσοισθον λυθησοίσθην λυθείητον λυθειήτην λύθητον λυθήτων

Наречия

Наречия, образованные от прилагательных, и их степени сравнения; наречия, образованные от других частей речи; наречия, обозначающие место, их суффиксы; соотносительные наречия (§§ 73, 78).

Список соотносительных наречий

Вопрос. Неопредел. Указат. Относ. Неопр.-отн. Отрицат.
ποῦ где? πού где-нибудь ἔνθα ἐνθάδε ἐνταῦθα там, тут οὖ где ὅπου где бы ни οὐδαμοῦ нигде
ποῖ куда? ποί куда- нибудь ἐκεῖ ἐκεῖσε ἐνθάδε ἐνταῦθα туда οἶ куда ὅποι куда бы ни οὐδαμοῖ никуда
πόθεν откуда? ποθέν откуда- нибудь ἔνθεν ἐκεῖθεν ἐντεῦθεν оттуда ὅθεν откуда ὁπόθεν откуда бы ни οὐδαμόθεν ниоткуда
πότε когда? ποτέ когда- нибудь τότε тогда ὅτε когда ὁπότε когда бы ни οὐδέποτε никогда
πηνίκα в какое время? τηνικάδε τηνίκαῦτα в то время ἡνίκα когда ὁπηνίκα в какое бы время ни
πῶς как? πώς как-нибудь ὦδε οὕτως так ὥς(περ) как ὅπως как бы ни οὐδαμῶς никак
πῇ как? куда? где? πῄ как-нибудь куда-нибудь где-нибудь τῇδε ταύτῃ так туда тут ᾖ(περ) как куда где ὅπῃ как бы ни куда бы ни где бы ни οὐδαμῇ никак никуда нигде

Предлоги


Genetivus Dativus Accusativus
ἀντί вместо, за
ἀπό (ἀπ’, ἀφ’) от, с
ἐκ, ἐξ из, от, из-за
πρό перед, вперед, до
ἐν в, на (где, когда)
σύν (ξύν) с (кем, чем)
ἀνά вверх, на, по
εἰς, ἐς в, на (куда)
διά через, по, посредством из-за, благодаря
κατά с (откуда), против вниз, по
μετά с (кем, чем), среди после
ὑπέρ над, выше, за, в защиту выше, сверх, слишком
ἐπί на, при у, при, за против, на, к
παρά от, со стороны у, при, возле к, против, возле
περί о, относительно вокруг, за вокруг, у, при
πρός ради, возле при, у, кроме к, против
ὑπό под (где), из-за в стр. обор. под (где) под (куда)
ἀμφί вокруг около, за вокруг, около

Предлоги указывают место (откуда – генетив, где – датив, куда – аккузатив), время, образ действия (переносно).

У поэтов двусложные предлоги (кроме ἀμφί, ἀνά, ἀντί, διά) в постпозитивном положении переносят ударение на первый слог (анастрофе́), например: τούτων πέρι об этом.

Несобственные предлоги

а) с генетивом: ἄνευ без, ἄχρι, μέχρι до, ἕνεκα ради, μεταξύ между, πλήν кроме;

б) с дативом: ἅμα, ὁμοῦ вместе;

в) с аккузативом: ὡς к.

Наречия, которые могут выполнять функцию предлогов с генетивом, но никогда не становятся приставками: ἐγγύς, πλησίον близ, εἴσω внутрь, ἐκτος, ἔξω вне, ἔμπροσθεν впереди, ἐναντίον при, перед, ἐντός внутри, πέραν по ту сторону, ὄπισθεν позади, πρόσω, πόῤῥω далеко, λάθρᾳ тайно, χάριν ради, χωρίς отдельно.

Отрицательные частицы

Отрицательные частицы – οὐ (οὐκ перед гласными с тонким придыханием, οὐχ перед гласными с густым придыханием и придыхательными согласными) и μή не.

Частица οὐ употребляется в повествовательных предложениях с индикативом.

Частица μή употребляется: а) при императиве, конъюнктиве и оптативе (§ 107); при индикативе, выражающем нереальное желание (§ 107); б) в предложениях целевых, условных и уступительных (§§ 122, 152, 153); в предложениях следствия с инфинитивом (§ 148); в предложениях дополнительных, зависящих от выражений боязни (§ 113); в определительных предложениях с оттенком цели (§ 156); при субстантивированном инфинитиве (§ 102); при причастии с условным и целевым значением (§ 159).

Если отрицательная частица (οὐ или μή) предшествует отрицательному местоимению, наречию или союзу, то смысл всего предложения отрицательный; если же следует за этими словами, – то смысл положительный, например: οὐκ οἶδεν οὐδείς никто не знает, οὐδεὶς οὐκ οἶδεν всякий знает (= нет никого, кто бы не знал).

Сочетание отрицательных частиц μή οὐ в дополнительных предложениях, зависящих от выражений боязни (§ 113), обозначает желаемое, например: Ξενοφῶν ἐφοβεῖτο, μὴ οὐ δύναιτο ἐκ τῆς χώρας ἐξελθεῖν Ксенофонт боялся, что не сможет выйти из страны; в инфинитивах, зависящих от отрицательных выражений, например: οὐ δύναμαι τοῦτο μὴ οὐ ποιεῖν я не могу этого не сделать.

Сочетание отрицательных частиц οὐ μή с конъюнктивом (реже с индикативом будущего времени) обозначает усиленное отрицание, например: τοῦτο οὐ μὴ ποιήσῃ этого он, конечно, не сделает.

Сочинительные союзы и частицы

а) Соединительные: καί, -τε (в постпозитивном положении);

б) разделительные: ἤ или, εἴτε… εἴτε лиили;

в) противительные: ἀλλά но, μέν… δέ с одной стороны … с другой, δέ но, же, а, αὖ опятъ же, μήν, μέντοι действительно, ὅμως однако, καίτοι хотя, ἀτάρ но;

г) причинные: γάρ ведь, ибо;

д) заключительные: οὖν поэтому, итак, γε по крайней мере, γοῦν конечно, οὐκοῦν никак не, ἄра значит, δή конечно, δήπου пожалуй, νυν итак, τοι, τοίνυν, τοιγαροῦν итак, поэтому.

Синтаксис

Простое предложение

Порядок слов в предложении (§ 13).

Согласование сказуемого с подлежащим (§ 22).

Обратное согласование местоимений (§ 103).

Аттракция относительного местоимения (§ 104).

Аттрибутивное и предикативное употребление прилагательных (§ 98).

Функции падежей:

Nominativus duplex (§ 35).

Accusativus как падеж прямого дополнения (§ 105), внутреннего содержания – figura etymologica (§ 49), duplex (§ 35), limitationis (§ 54), spatii-extentionis (§ 30), temporis (§ 74).

Genetivus: поссесивные функции: possessivus (§ 58), characteristicus (§ 59), subiectivus (§ 60), obiectivus (§ 61), copiae-inopiae (§ 62), quantitatis (§ 82), pretii (§ 81), criminis (§ 63), локативно-темпоральные функции: loci (§ 80), temporis (§ 74), сепаративные функции: separationis (§ 69), comparationis (§ 68), partitivus (§ 67).

Dativus: собственно дативные функции: датив непрямого объекта (§ 86), commodi-incommodi (§ 87); поссесивные функции: possessivus (§ 88); инструментальные функции: instrumenti (§ 92), causae (§ 93), modi (§ 94), iudicantis (§ 89), limitationis (§ 95), mensurae (§ 83), ethicus (§ 90); локативно-темпоральные функции: loci (§ 80), temporis (§ 74); sociativus (§ 96); praepositivus (§ 97).

Выражение притяжательности (§ 86).

Глагол-сказуемое.

Залоги: значение медиального залога (§ 31), страдательный оборот (§ 34).

Времена: praesens (§ 16), imperfectum (§ 17), futurum (§ 118), aoristus (§ 121), perfectum (§ 129), plusquamperfectum (§ 129), futurum 3 (§ 131), соотношение глагольных времен и видов (§ 135).

Наклонения: indicativus (§ 107), optativus (§ 107), coniunctivus (§ 107), сочетания наклонений с частицей ἄν (§ 110).

Инфинитив: accusativus cum infinitivo (§ 38), nominativus cum infinitivo (§ 39), infinitivus finalis (§ 123), инфинитив в предложениях следствия (§ 148), infinitivus relationis (§ 55), infinitivus absolutus (§ 163), инфинитив субстантивированный (§ 102).

Причастия: accusativus cum participio (§ 45), предикативное причастие при глаголах (§ 158), согласованное причастие в обстоятельственном значении (§ 159), genetivus absolutus (§ 46), dativus absolutus (§ 161), accusativus absolutus (§ 162).

Отглагольные прилагательные – adiectiva verbalia (§ 137).

Сложное предложение

Последовательность (согласование) наклонений – consecutio modorum (§ 112).

Придаточные предложения дополнительные (§ 113, 119), косвенно-вопросительные (§ 115).

Придаточные предложения обстоятельственные: места (§ 138), времени (§ 141), причины (§ 143), следствия (§ 148), условия (§ 151), уступления (§ 152), цели (§ 122), сравнения (§ 146).

Придаточные предложения определительные (относительные) (§ 156).

Косвенная речь (§ 126).


Источник: Учебник древнегреческого языка: для нефилологических факультетов высших учебных заведений / А.Ч. Козаржевский. - Изд. 4-е. - Москва: Греко-латинский кабинет Ю.А. Шичалина, 2002. - 456 с.

Комментарии для сайта Cackle