И. Ивашковский

Источник

Духом

Continuo, uno tenore; uno ac continuato spiritu; subito, repente. Одним духом, не останавливаясь, continenti nec intermisso spiritu. Духовый, ad respirationem pertinens. Д. проход, arteria aspera, так. одно arteria; canalis animæ (Plin.). 2) Vox venatt. sagax. Духовая собака, canis sagax или acer naribus. 3) Духовая музыка, musice inspiratis organis constans. Духовой инструмент, buccina, cornu, tibia. Духовое ружье, telum pneumaticum. Духовая рыба, piscis muria conditus. – Духота, nimius æstus; æstus flagrantissimus. Столько покои натоплены, что от несносной духоты без вреда быть не можно, conclavia adeo саlefacta sunt, ut præ nimio æstu in morbum cadere cogaris. 4) Vapor, exhalation. – Дух, spiritus. 5) Sanctus spiritus. 6) Donum spirituale, divina vis. Д пророческий, divinus afflatus. 7) Animus. Дуть бессмертен, animus est immortalis. Дух не видим, animus non apparet. Выйти духу из тела, exanimari. Надобно иметь великий дух, чтобы отважиться на такую опасность, requiritur magnus animus, ut manifesti periculi corpus или caput objicias. Болезнь телесная беспокоила дух Александра в., animum Alexandri magni ægritudo animi urgebat. Предвидеть в духе, или духом, animo providere, prævidere, prospicere, præsentire. Рассматривать что в духе, aliquid cum animo suo considerare. Великий, возвышенный дух, magnum excelsum ingenium; animus magnus, excelsus. Человек с великим духом, vir animi magni. 8) Благий дух, bonus genius. Никак бл. д. вложил тебе эту мысль, bene tibi consultum. 9) Anhelitus. В покоях так холодно, что дух видно, как дунешь, in conclavi tantum est frigus, ut si spires, anhelitum videas. Дух короток, angustior est spiritus. Захватило дух, ægre animam или spiritum traho; spiritus или anima intercluditur. Перевести дух, respirare; se colligere. Перевести несколько во время произношения речи, paululum interquiescere. Дайте мне несколько перевести дух, после все вам перескажу, sinas me paululum interquiescere, et tunc omnia tibi commemorabo. 10) Spiritus, animus et modus spiritualis, ad externas ceremonias non alligatus. Поклоняться духом, adorare in animo et modo spirituali. 11) == Расположение духа, состояние духа, animus, mens, sensus. Дух прекословия, obloquendi stadium. Д нововведения, rerum novarum или novandarum studium. Д. своекорыстия, privatæ utilitatis studium. Воинственный, бранный д., bellicæ gloriæ studium. Д времени, века, natura temporum, ratio atque inclinatio temporum; ingenium temporis (выражение не Латинское). Веселый дух в несчастьи есть только полунесчастье, bonus animus in mala re est dimidium mali. 12) Дух == жизнь, живот, vita, vis vitalis, vigor, succus (жизненный сок). 13) a) Umbra, manes, b) Visum, spectrum (привидение). 14) Flos, robur, vis, medulla. Д. Цицеронов, flos operum Ciceronis. 15) Odor. Некоторые цветы имеют приятный дух, quidam flores suavem odorem emittunt. Д свежей розы издали слышан, rosa recens e longinquo olet. В покое дух тяжел, покурить надобно, in conclavi sentitur odoris fœditas, opus est bonis odoribus suffire. 16) Vapor, halitus. Дух поднимается от навоза, stercus vaporat, vaporem amittit. 17) Liquor acrior, tenuis, subtilis. Заткни бутылку с пивом, чтобы дух не выходил, obtura lagenam, ne cerevisia fiat vapida. – Дух бурный, sl., ventus. Д. демонский, д. злой, malus genius, cacodæmon. Нечистые духи, spiritus impuri. Власть над нечистыми духами, potestas in spiritus immundos. Дух недужен, epilepsia, morbus caducus. – Духи переводить, sermones improbos serere или deferre ad alios, quæ quis ad nos detulit. Давно примечаем, что он между нами духи переводит, dudum jam sentimus, se inter nos sermones improbos serere. – Он с духом, с душком, est homo morosus, tristis, difficilis, homo mirabiliter moratus. Ходить духом, sl., secundum leges divinas vivere, vitam instituere. – Быть на духу, peccata sua confiteri (соram divini verbi ministro). Идти на дух, ire (venire) ad confitenda peccata sua.      – Душа, animus, anima (особенно поколику она мыслит и чувствует; второе уже, по слл. Цицерона, так употреблялось); mens. Всей душей, toto animo, tota mente. Душа тотчас ощущает впечатления, производимые на нее предметами и представляет себе их образы, anima statim percipit et sentit res, quæ corpus movent et pulsant et imagines comprehendit. Быть привязаному к кому всей душой, hæret mihi aliquis in medullis или in medullis ac visceribus. Тело без души, corpus anima cassum. Тело для души узилище, mens externo corpore cingitur. Прискорбно для моей души, acerbissime, penitus, ex animo, intimo animo doleo aliquid; gravissime fero aliquid; summo mihi dolori est aliquid; mordeor, quod. Воспоминание об нем трогает до глубины мою душу, illius memoria meum pectus effodit. Души бессмертны, animi immortales sunt. 18) Великая, благородная душа, animus magnus erectusque. Д. прямая, animus simplex et apertus. Д низкая, animus abjectus. Черная, animus malus. Продажная, addicta pretio fides. Прекрасные, невинные, без лукавства души, animæ candidiores. Откровенная, честная, mens recta. Кривая, homo improbus, nequam. 19) Открыть кому всю свою душу, animum alicui credere. Видно по глазам, что у тебя на душе, oculi loquuntur, quo sis animo affectus. 20) == Правящая, действующая сила: auctor princeps, parens, causa. Иногда также fundamentum; firmissimum fundamentum; fundamentum et fons. Благотворениe и услужливость суть душа согласия, beneficium et gratia vincula sunt concordiæ. Набожность или благочестие есть д. всех добродетелей, pietas est fundamentum omnium virtutum. Он душа всего дела, huic ipse rei caput est. Праводушие есть душа торговли, fide sustentatur или in fide versatur negotiatio. 20) == Выражение жизни. Дать душу статуям, spirantia signa excudere. 21) == Одушевленное творение, человек: anima, homo, caput, (особ. при счислении). Не случилось ни одной души в доме, nemo unus, nullus homo nemo domi erat. Тридцать тысяч душ, hominum или capitum triginta millia. Список, в коем означается подробно число живущих душ, tabulæ, in quibus nominatim ratio confecta est, qui numerus sit senum, virorum, mulierum, puerorum; index hominum vivorum. Я не видел ни одной живой души, neminem omnino vidi. Душа моя! meum cor! meum corculum! mi anime! mi animule! (Plaut.). – Искать чьей души, vitae alicujus insidiari, illum interficere studere. Изъять душу, ex или e medio aliquem tollere, vita или luce aliquem privare, vitam alicui adimere. Душу положить за кого, sl., vitam pro aliquo ponere, mortem pro aliquo oppetere. Жить душа в душу, idem plane sentire atque alius. На душе мучит, hæс dicendi ratio usurpatur, cum sonum lugubrem aut tristem gemitum audimus: pungit animum или pectus meum. Лежит на душе, conscientia angit me. Отдать на душу, alicujus conscientiæ или religioni aliquid relinquere. В душу не идет, non est aliquid mei stomachi; tædio aliquid me afficit; perlæsum est me alicujus rei; sum satiatus; stomachus meus nihil amplius capit. Без души стать или сделаться, maxime defatigatum esse. Душей покривить, nihil religioni sibi habere или ducere. Дать от души кусочек, ex animo dare. Это мне по душе, hoc mihi placet, perplacet; hoc mihi jucundum est, arridet. Душевно, ex animo, ex pectore, vere. Я д. люблю вас, ex animo te amo. Душевный, ad animum pertinens. Cпокойствиe душевное, animi tranquillitas, æquitas; animus tranquillus. Д мир, animi tranquillitas; animus tranquillus. Д. болезнь, animi ægrotatio, animi ægritudo. Д. тоска, angor animi. Душевное спасение или cпасениe души, animi salus (у новв.). У него лежит на душе, mala animi conscientia mordet, terret. Д опасность, animi salutis periculum. Д. забота, animi ægritudo, sollicitudo. Д. мука, animi cruciatus. Д слабость, animi imbecillitas, infirmitas. Пища душевная, animorum pastus. Душевное утешение, animi solatium. Душевное дарование, dos animi. Душевные свойства, proprietates, attributa animi. Душевный взор, vox роë. animus, mens, phantasia. Душевный друг, amicus verus, certus, fidelis.


Источник: Полный русско-латинский словарь, составленный заслуженным профессором Московского университета, статским советником И. Ивашковским, значительно обогащенный словами и примерами, заимствованными из латинских и русских писателей, прозаиков и стихотворцев, удостоенный Императорскою Академиею наук Демидовской премии : В 4 част. - Санкт-Петербург : И. Эйнерлинг, 1849-1853. / Ч. 1. - 1849. - VI, 1064 стб.; Ч. 2. - 1850. - 1070 стб.; Ч. 3. - 1850. - 874 стб.; Ч. 4. - 1853. - 816 стб.

Комментарии для сайта Cackle